غذاهای ممنوع در دوران شیردهی

به عنوان یک مادر شیرده، تقریباً می توانید هر غذایی را که می خواهید بخورید. اگر شما یک رژیم غذایی سالم و متعادل دارید، پس مجبور نیستید هیچ یک از غذاهایی را که دوست دارید فقط به دلیل شیردهی متوقف کنید. البته طبیعی است که چون به فرزند خود شیر می دهید، نگران رژیم غذایی خود باشید. خبر خوب این است که فقط چند نکته وجود دارد که باید هنگام شیردهی آن ها را رعایت کنید.

مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزاد و مادر به‌ویژه در 6 ماه اول پس از تولد غیرقابل‌انکار است. شیر مادر منبع مهمی از انرژی و مواد مغذی برای کودکان 6 تا 24 ماهه است. اگر در دوران شیردهی قرار دارید باید بدانید که یکسری رژیم های غذایی دوران شیردهی وجود دارد که می‌تواند تأثیراتی در مقدار و کیفیت شیرمادر داشته باشد. توجه مادر به سلامت تغذیه خود که از مسومیت مادر در دوران شیردهی جلوگیری کند امری بسیار مهم است. همچنین برخی از غذاها به‌ عنوان غذاهای ممنوعه در دوران شیردهی تلقی می‌شوند، به‌ این علت که حساسیت نوزاد به شیر مادر را افزایش می‌دهند، یا باعث خشک شدن شیر مادر می‌شوند. در مقابل، برخی از غذاها نیز به زیاد شدن شیر مادر و مقوی شدن آن کمک می‌کنند.

مواردی وجود دارد که در دوران شیردهی باید مصرف آنها را محدود کنید. در اینجا غذاهایی ذکر شده است که باید مصرف آن ها را کم کنید و یا کاملاً از آن ها اجتناب کنید تا اینکه فرزند خود را از شیر بگیرید.

غذاهای ممنوعه در دوران شیردهی

تغذیه در دوران شیردهی مادران نقش مهمی در سلامت مادر و کودک ایفا می‌کند. بهترین تغذیه در دوران شیردهی این است که از یک رژیم غذایی حاوی مواد مغذی خاص مانند آهن، کلسیم، پتاسیم و ویتامین‌های A و D پیروی کنید. خوردن غذاهای متنوع نیز ضروری است، زیرا این امر کودک را با طعم‌های مختلف آشنا می‌کند و ممکن است باعث شود بعداً آن‌ها غذاهای متنوع‌تری بخورند.

به‌طورکلی هنگام شیر دادن به نوزاد می‌توانید از بیشتر غذاها و نوشیدنی‌ها لذت ببرید. غذاهای اندکی وجود دارند که باید در دوران شیردهی به نوزاد آن‌ها را محدود یا قطع کنید. از جمله :

1. مصرف غذاهای دریایی که حاوی جیوه هستند :

جیوه یک فلز سنگین و یک عنصر طبیعی است که روی زمین یافت می شود. نوعی جیوه به نام متیل جیوه در ماهی یافت می شود و برخی از ماهی ها بیش از سایرین حاوی جیوه هستند. ماهی های سرشار از جیوه عبارتند از:

• کوسه
• اره ماهی
• کاشی ماهی
• ماهی خال خالی

دریافت زیاد جیوه می تواند برای شما و فرزند شیرخوار شما خطرناک باشد. مصرف مداوم و طولانی مدت این ماده، برای انسان سمی بوده و بسیاری از قسمت های بدن از جمله مغز، سیستم عصبی و کلیه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. مسمومیت با جیوه حتی می تواند کشنده باشد.

— به جای ماهی های بالا (پرجیوه) چه چیزی را جایگزین کنیم :

فقط به دلیل اینکه برخی از ماهی ها جیوه بیشتری نسبت به دیگران دارند، به این معنی نیست که باید از خوردن ماهی در دوران شیردهی کاملاً خودداری کنید.

ماهی و انواع دیگر غذاهای دریایی منبع مهمی از پروتئین، دوکوزا هگزانوئیک اسید ( DHA ) و اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. بنابراین، از مواردی که غلظت بالای جیوه دارند، دوری کنید اما همچنان هفته ای دو یا سه بار از غذاهای دریایی ایمن مانند موارد زیر استفاده نمایید:

• ماهی سالمون
• ماهی پولاک
• تیلاپیا
• قزل آلا
• ماهی تن
• سفره ماهی
• گربه ماهی
• میگو
• گوش ماهی
• خرچنگ

2. مصرف کافئین

یکی از سؤالات دوران شیردهی در مورد مصرف چای و قهوه است که حاوی کافئین می‌باشند. یکی از دلایل حساسیت نوزاد به شیر مادر حضور همین کافئین می‌باشد؛ همچنین باعث بی‌خوابی کودک خواهد شد. در دوران شیردهی می‌بایست مصرف کافئین را تا 300 میلی‌گرم در روز محدود کنید. این مقدار معادل 1 تا 2 فنجان کوچک قهوه یا حدود 4 فنجان کوچک چای است. مصرف قهوه سبز در دوران شیردهی نیز می‌بایست محدود شود، با وجودی که خواص آن بیشتر از قهوه بوداده می‌باشد.

کافئین فقط در قهوه نیست، بلکه کافئین را می توان در مواد زیر نیز یافت:

• چای
• نوشابه
• شکلات
• نوشیدنی های انرژی زا
• داروهای سردرد

نابراین، اگر چند فنجان قهوه، نوشابه و مقداری شکلات نوش جان کنید، کافئین می تواند بدون اینکه حتی شما متوجه شوید به سرعت در بدنتان افزایش یابد. کافئین زیاد می تواند باعث کاهش میزان تولید شیر مادر شود. علاوه بر این، از آنجا که کافئین ماده دیگری است که به شیر شما وارد می شود، مصرف بیش از حد آن می تواند برای فرزند شما مشکلاتی ایجاد کند. از جمله آن ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهانه گیری وعصبانیت
• تحریک پذیری و زود رنجی
• سختی و مشکل در خوابیدن
• علائم کولیک و نفخ

— به جای کافئین چه چیزی را انتخاب کنید:

ممکن است وسوسه شوید یک فنجان قهوه یا نوشابه نوش جان کنید، اما به جای آن سعی کنید یکی از این نوشیدنی ها را امتحان کنید. این ممکن است تنها چیزی باشد که شما برای رسیدن به آرامش بعد از یک روز پر مشغله نیاز داشته باشید.

• چای یا قهوه بدون کافئین
• اسموتی میوه ای
• یک فنجان چای گیاهی که برای شیردهی مناسب باشد

3. مصرف مشروبات الکلی

یکی از غذاهای ممنوعه در دوران شیردهی الکل است. الکل می‌تواند از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود؛ بنابراین اگر الکل مصرف کردید، از شیردهی به نوزاد خودداری کنید. بدانید که پمپاژ کردن شیرتان نیز تأثیری در از بین بردن الکل موجود در شیر شما ندارد؛ چون سطح الکل تا چندین ساعت در خون شما بالا خواهد بود. امن‌ترین انتخاب این است که در زمان شیردهی به نوزاد الکل مصرف نکنید. مصرف الکل می‌تواند میزان تولید شیر در شما را کاهش دهد و حتی باعث خشک شدن شیر مادر شود. همچنین ممکن است بر رشد حرکتی کودک و خواب او تأثیر بگذارد و میزان شیری که در هر وعده دریافت می‌کند را کاهش دهد.

— به جای الکل چه چیزی را جایگزین کنیم :

خوشبختانه انواع نوشیدنی های خوشمزه وجود دارد که می توانید به جای الکل نوش جان کنید. به عنوان مثال:

• نسخه بدون الکل از نوشیدنی های ماءالشعیر یا دلسترهای طعم دار غیرالکلی
• یک شِیک یا اسموتی
• آب گازدار یا آب طعم دار
• یک فنجان چای سرد
• لیموناد
• یک فنجان قهوه
• چای و یا شکلات داغ

4. برخی از سبزیجات، گیاهان و ادویه ها

اعتقاد بر این است که برخی از سبزیجات، گیاهان و ادویه ها باعث کاهش میزان تولید شیر مادر می شوند و حتی به خشک شدن شیر مادرانی که شیرده نیستند و یا کسانی که از فرزندان خود را از شیر می گیرند کمک می کنند. استفاده از برخی گیاهان و ادویه های زیر برای طعم دادن به غذای شما مشکلی ایجاد نمی کند. اما اگر مقدار زیادی از آن ها را مصرف کنید، ممکن است تولید شیرتان با مقداری کاهش روبرو شود. این گیاهان شامل موارد زیر هستند:

• مریم گلی
• رزماری
• نعناع
• آویشن
• نعناع تند
• جعفری

— به جای گیاهان دارویی بالا در دوران شیردهی چه چیزی استفاده کنیم:

لازم نیست از مصرف همه گیاهان اجتناب کرده یا آن ها را کاهش دهید. به جای موارد ذکر شده در بالا، گیاهانی مانند:

• رازیانه
• و یونجه

وجود دارند که بسیاری از مادران شیرده از آن ها برای افزایش شیر خود استفاده می کنند.

5. مصرف غذاهای نفاخ

خوردن برخی غذاها در دوران شیردهی باعث کولیک نوزادی (نفخ و دل درد) می شوند و باید مراقب آن ها باشید. مصرف این مواد غذایی سبب تولید گاز و نفخ در معده شیرخوار و در نتیجه بدخلقی و ناراحتی او می شود. بنابراین لازم است از مصرف این مواد غذایی در دوران شیردهی اجتناب کرده و یا مصرفشان را کاهش دهید. از جمله:

• محصولات لبنی: پروتئین های آلرژی زا موجود در محصولات لبنی مانند شیر گاو، ماست، کره و … وارد شیر مادر می شوند و علائم کولیکی را در نوزادان ایجاد می کنند.
• مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی کافئین: علاوه بر مواردی که در بالا ذکر شد، کافئین می تواند سبب بروز کولیک هم بشود.
• نان و ماکارونی
• غلات و مغزها: آلرژی زا ترین آن ها گندم، ذرت، بادام زمینی و سویا است. پسته خام نیز از این قاعده مستثنا نیست.
• حبوبات
• تخم مرغ: سفیده تخم مرغ یکی از عوامل ایجاد نفخ است. بهتر است به جای سفیده، زرده تخم مرغ بخورید.
• غذاهای تند، ادویه دار و فرآوری شده: مانند پیتزا، سس های تند.
• سبزیجات: کلم بروکلی، پیاز، کلم بروکسل، فلفل سبز، نخود فرنگی، ترب، سیر، کاهو، گل کلم و کلم خصوصا وقتی به صورت خام مصرف شوند.
• میوه ها: انار، زردآلو، گیلاس، توت ها، موز، خیار، خربزه، فندق و پسته تازه.

6. گوشت های چرب و غذاهای سرخ شده

غذاهای سرخ شده و گوشت های فرآوری شده و چرب سرشار از چربی های اشباع و نمک هستند. آن ها مواد مغذی لازم را هنگام شیردهی به شما نمی رسانند. بنابراین، باید مصرف غذاهای زیر را کاهش داد. مانند:

• بیکن
• سوسیس و کالباس
• هات داگ
• غذاهای سرخ شده

غذاهای سرشار از چربی و نمک اشباع می توانند باعث افزایش وزن شوند و منجر به مشکلاتی در سلامتی از جمله دیابت، فشار خون بالا، سکته مغزی و افسردگی شوند. دریافت چربی اشباع می تواند سطح کلسترول بد خون را افزایش دهد و شما را در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی قرار دهد.

به علاوه نمک بیش از حد می‌تواند باعث احتباس آب در بدن شما شود. آب اضافی باعث می شود کلیه های شما بیشتر کار کنند و با گذشت زمان می تواند منجر به تورم اندام ها و فشار خون بالا شود. بنابراین نباید در مصرف غذاهای سرخ شده یا چرب زیاده روی کنید.

— به جای آن ها چه چیزی را انتخاب کنیم :

مطمئناً هنوز می توانید گوشت بخورید. که یک منبع عالی از مواد مغذی سالم است که شما نیاز دارید، مانند پروتئین و آهن. شما فقط می توانید موارد بهتری انتخاب کنید مثل:

• برش های نازک از گوشت قرمز
• مرغ
• بوقلمون و ماهی

7. تنقلات

آب نبات، شیرینی و دسرها طعم عالی دارند، اما کالری آنها زیاد است. آنها جزو کالری های سالمی نیستند که هنگام شیردهی به آن نیاز داشته باشید. هر از چند گاهی می توانید از چیپس، کلوچه و بستنی لذت ببرید، اما فراموش نکنید که مواد غذایی بی ارزش و شکر بیش از حد می تواند بر سلامت کلی شما تأثیر بگذارد و منجر به مواردی همچون افزایش وزن، دیابت و خستگی شود.

غذاهایی که می خورید نیز به شیر شما طعم می دهند. مطالعات نشان می دهد وقتی نوزادان از طریق شیر مادر در معرض طعم مواد غذایی قرار می گیرند، بعداً به آن طعم ها و غذاها تمایل بیشتری نشان می دهند.

با خوردن غذاهای سالم در دوران شیردهی، می توانید در آینده به فرزند خود کمک کنید تا عادت های غذایی بهتری داشته باشد.

— به جای آن چه چیزی را انتخاب کنیم:

• سبزیجات برش خورده
• میوه تازه
• آجیل و مغزها
• ماست، کره بادام زمینی
• میوه های خشک شده
• غلات سبوس دار

اگر نیاز به یک میان وعده سریع داشته باشید، بهتر است گزینه های سالم را به جای تنقلات انتخاب کنید. بنابراین، از قبل برنامه ریزی کنید و کابینت و یخچال خود را با گزینه های بهتر پر کنید.

چگونه غذاهای ممنوعه در دوران بارداری را تشخیص دهیم؟

از آنجا که هر چیزی که می‌خورید حتی اگر در لیست بالا نیامده باشد نیز، ممکن است در نوزاد شما یک واکنش منفی ایجاد کند، مهم است که همیشه علائم و واکنش‌های نوزادتان را چک کنید. این واکنش‌ها شامل موارد زیر است:

• اگزما و راش پوستی (بثورات قرمز و خارش‌دار روی بدن نوزاد)
• یبوست نوزاد
• گریه و بی‌قراری بی‌دلیل
• گاز بیش‌ازحد
• اسهال
• مشکلات خواب
• مدفوع خونی یا حاوی مخاط
• کولیک
• تولید بزاق زیاد یا استفراغ

البته این علائم ممکن است توسط بیماری دیگری نیز ایجاد شود، مانند حساسیت به صابون‌های لباسشویی که برای شستشوی لباس کودکتان استفاده می‌کنید. بیشتر مشکلاتی که به علت مصرف شیر مادر ایجاد می‌شوند، معمولاً دو تا شش ساعت پس از مصرف شیردهی نوزاد بروز می‌کنند.

اگر گمان می‌کنید کودک شما نسبت به چیزی که می‌خورید، واکنش نشان داده است، قبل از این‌که کاملاً رژیم غذایی خود را تغییر دهید، با پزشک مشورت کنید. اگر پزشکتان دستور به قطع مصرف آن مواد غذایی داد، از او درباره مکمل‌های غذایی که می‌توانند مواد مغذی مورد نیازتان را تأمین کنند بپرسید.