چگونه با یک کودک درونگرا رفتار کنیم؟

یکی از رایج ترين ویژگی های شخصیتی درون گرایی و برون گرایی است. البته بسیاری در تعریف این ویژگی ها و نیز تشخیص آن دچار خطا می شوند. کودک درونگرا ویژگی هایی دارد که باید آن را شناخت و باید برای تربیت فرزند درونگرای خود به این ویژگی ها توجه کرد.

رفتار با کودک درونگرا شاید در ابتدا کار سخت و دشواری به نظر برسد. اما والدین می‌توانند با آشنایی کامل و افزایش سطح آگاهی خود، بهترین برخورد را در مقابل آنها داشته باشند. حتماً شما هم با کودکانی که ارتباط موثری ندارند و یا ترجیحاً گوشه گیری می‌کنند، رو به رو شده‌اید. درونگرایی کودکان موضوع جدی و نگران کننده‌ای نخواهد نبود. در واقع کودک شما، نیازی به درمان و یا کمک نخواهد داشت. چرا که برخی افراد از معاشرت و بیان احساسات خود لذت می‌برند و بالعکس، برخی ترجیح می‌دهند از این قبیل رفتارها دوری کنند.

برخی اوقات بعضی از والدین از درک تفاوت‌های شخصیتی میان کودکان متعجب می‌شوند. این والدین توقع دارند همۀ کودکان مثل هم رفتار کنند. این موضوع گاهی باعث رفتار اشتباه والدین و ناراحتی کودک خواهد شد. کودک خجالتی، کودک برونگرا و کودک درونگرا هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

ویژگی های کودکان درون گرا

کودکان درون گرا به دلیل دنیای درونی غنی خود از بازی‌های تخیلی و گذراندن وقت به تنهایی لذت می‌برند. شما اغلب می‌توانید آن‌ها را در اتاق‌های خود یا سایر فضا‌های خلوت پیدا کنید که در حال انجام فعالیت‌های انفرادی مانند خواندن، نقاشی، یا بازی‌های رایانه‌ای باشند. داشتن دنیای درونی می‌تواند باعث شود بچه‌های درونگرا احساس انزوا و بیگانگی از همسالان خود کنند.

کودکان درون گرا مشخصات و ویژگی های خاص به خود را دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعداد دوستان آنها معمولاً محدود و اندک هستند.
• گوش دادن را به صحبت کردن ترجیح می‌دهند و در رابطه، بیشتر شنونده هستند.
• ارتباط خوبی با اعضای خانواده دارند. اما با غریبه‌ها نه.
• به هنگام صحبت کردن، تن صدای پایینی دارند و به طور کلی کم حرف هستند.
• ترجیح می‌دهند کارها و بازی‌هایی که با تعداد اندکی از افراد انجام می‌شود، را انتخاب کنند.
• بیشتر دوست دارند به کارهایی مثل کتاب خواندن و نقاشی مشغول باشد.
• اول بازی دیگران را نگاه می‌کند و بعد به آنها ملحق می‌شود.
• بازی‌هایی که خلاقیت بیشتری در آنها به خرج داده شود و یا با تخیل سروکار داشته باشد را ترجیح می‌دهند.
• احتمال دارد بعد از یک بازی طولانی با دوستانش، بدخلق شود.
• احساساتش را به راحتی بروز نمی‌دهد.
• بعد از انجام یک کار اشتباه در جمع، احساس حقارت و کوچکی می‌کند.

درونگرا بودن با خجالتی بودن متفاوت است !

هرچند ممکن است خجالت و درون گرایی شبیه به هم تلقی شوند، اما دو موضوع متفاوت هستند. فرد درونگرا از تنها بودن لذت می‌برد و پس از گذراندن زمان زیاد با دیگران ازنظر احساسی خسته می‌شود. فرد خجالتی لزوما مایل به تنها بودن نیست اما از ارتباط با دیگران به وحشت می‌افتد. افراد خجالتی، از ابراز وجود در جمع شرم می‌کنند و با کناره گیری کردن و چسبیدن به والدین، از غریبه‌ها دوری می‌کنند. خجالتی‌ها، نمی‌توانند از حق خودشان دفاع کنند و توانایی‌هایشان را نشان دهند.

• کنجکاو نسبت به محیط اطراف خود

کودکان درونگرا ذهن بسیار هوشمندی دارند و ذاتا کنجکاو هستند. آن ها علاقه دارند بفهمند که دنیا چگونه می چرخد. از پرسیدن سوالات سخت هراسی ندارند. درون گراها همیشه دوست دارند تا جواب چراهای خود را پیدا کنند.

• اول مشاهده می‌کنند و بعد عمل می‌کنند

درعین حال درون گراها مشاهده گر هستند. ترجیح می دهند تا بیشتر تماشا کنند تا سریع وارد عمل شوند. اگر فرزند شما ترجیح می دهد قبل از رفتن به محوطه ی بازی مدتی را به تماشای محوطه بگذراند، می تواند فردی درون گرا باشد. آن ها قبل از انجام کاری به خوبی مشاهده می کنند و قبل از گفتن حرفی در مورد آن فکر می کنند.

• هنگام ملاقات فرد جدید دیر گرم میگیرد ولی در خانه شاداب است

درست مانند بزرگسالان بچه‌های درون گرا به آرامی با افراد جدید گرم می‌شوند و شما فوراً خود واقعی آن‌ها را نخواهید دید. ممکن است در اولین ملاقات با کسی ساکت و محتاط باشند، اما وقتی در حضور آن شخص راحت‌تر می‌شوند حرفشان را باز می‌کنند. اغلب هدف آن‌ها در گفتگو درک بهتر دنیای درونی خود یا دیگران است.

• در محیط های شلوغ دچار مشکل می‌شوند

در سنین پایین‌تر کودکان وقت خود را در مهدکودک‌ها و پیش دبستانی‌ها می‌گذرانند. هنگامی که آن‌ها شروع به تحصیل می‌کنند ممکن است 6 تا 7 ساعت در روز را با حداکثر30 کودک دیگر در یک کلاس درس بگذرانند. همه این‌ها برای افراد درون گرا کاملاً چالش برانگیز است، که ممکن است در سال‌های اولیه زندگی خود در خانه یا در گروه‌های کوچک بهتر عمل کنند و با افزایش سن بهتر با گروه‌های بزرگتر سازگار شوند.

• بچه‌های درون‌گرا متفاوت از بچه‌های برون‌گرا معاشرت می‌کنند

از آنجایی که درونگرا‌ها به جای وسعت در روابط به دنبال عمق رابطه هستند، ممکن است فقط یک یا دو دوست صمیمی داشته باشند و بقیه را به عنوان یک آشنا به حساب آورند. آن‌ها به اندازه بچه‌های برون‌گرا زمان زیادی را برای معاشرت نمی‌گذرانند.

آیا درونگرایی درمان شدنی است؟

به بچه‌های خجالتی برای غلبه بر خجالت می‌توان کمک کرد، اما درونگرایی یک اختلال نیست بلکه یک ویژگی شخصیتی جدا نشدنی و بخشی از وجود فرد است مثل رنگ مو و رنگ چشم. به عبارتی دیگر، می‌توان افراد خجالتی را درمان کرد، اما درمانی برای درونگرایی وجود ندارد.

همۀ درونگراها خجالتی نیستند. در واقع، برخی از آنها توانایی‌های اجتماعی عالی‌ای دارند. باوجود این، فرد درونگرا پس از حضور در فعالیت‌های اجتماعی، ازنظر احساسی خسته می‌شود و نیاز دارد زمانی را در تنهایی خود بگذراند.

گرچه خجالتی بودن درمان‌پذیر است، اما تلاش برای تغییر دادن درونگرایی به برونگرایی می‌تواند موجب استرس و شروع مشکلاتی در عزت نفس کودک شود. درونگراها می‌توانند راهبردهای کنار آمدن با موقعیت‌های اجتماعی را بیاموزند، اما این را به خاطر بسپارید که آنها همیشه درونگرا باقی خواهند ماند.

نحوه صحیح رفتار با کودک درونگرا چگونه است؟

1. کودک را خجالت زده نکنید

شوخ طبعی، بخشی از شخصیت بسیاری از والدین است. این افراد دوست دارند با فرزندانشان شوخی کنند و سر به سرشان بگذارند. اگر شما هم چنین شخصیتی داشته باشید، به خوبی می‌دانید که این رفتار مفهوم خاصی ندارد و فقط برای سرگرمی و تفریح است. اما متاسفانه، کودکان درونگرا نمی‌توانند این برداشت را از رفتارهای شوخ طبعانه والدین‌شان داشته باشند. حتی ممکن است با رفتار آنها احساس ناراحتی و یا حتی تنفر کنند. بنابراین در هنگام برخورد، کمی مراقب باشید.

2. برای رفتار با کودک درونگرا ، او را به صحبت کردن مجبور نکنید

همه والدین می‌خواهند فرزندشان اجتماعی و خوش برخورد باشد. اما وادار کردن کودک به صحبت کردن با دیگران، راهکار مناسبی نخواهد بود. کودک درونگرا فقط وقتی صحبت می‌کند که احساس راحتی داشته باشد. اگر خیلی سریع و بدون مقدمه او را وادار به صحبت کنید، خیلی زود عقب نشینی خواهد کرد.

3. روابط اجتماعی کودک را رهبری نکنید

شاید یک کودک تنها در پارک ببینید و فکر کنید وقتش است که برای کودک درونگرایتان دوست پیدا کنید. بنابراین سعی دارید، فرزند خود را با افراد دیگر آشنا کنید. هیچ اشکالی ندارد که بخواهید به کودک درونگرا کمک کنید دوست پیدا کند. اما باید در نظر داشته باشید که این فرصت را در اختیار کودکان قرار بدهید. انتخاب زمان درست برای تنها گذاشتن کودکان درونگرا کمک می‌کند، رابطه به طور طبیعی رشد کند. از طرفی، زیاده روی می‌تواند رابطه دوستی را در همان لحظه شروع متوقف کند.

4. جلوی دیگران از او چیزی نخواهید

شاید فرزندتان صدای خوبی دارد یا جوک‌های خیلی بامزه‌ای تعریف می‌کند. اما به خاطر بسپارید که شخصیت درونگرایی دارد. کودکان درونگرا دوست ندارند در معرض توجه قرار بگیرند و یا برای دیگران نمایش بدهند. اگر فرزند شما هم مهارت یا توانایی خاصی دارد. از او نخواهید مهارتش را به دیگران نشان بدهد. شاید نظر مهمان‌هایتان با شما متفاوت باشد.

5. کودک را در جمع مسخره نکنید

مسخره کردن کودک درونگرا آن هم جلوی دیگران، از بدترین کارهایی است که والدین می‌توانند انجام دهند. کودکان درونگرا معمولاً خجالتی هم هستند و ممکن است از شوخی‌های عادی هم خجالت بکشند. بنابراین بهتر است کمی مراقب این رفتار خود باشید.

6. دست از سرزنش کردن کودک بردارید

اگر کودکتان کار اشتباه یا ناشایستی انجام داده باشد و شما بخواهید در جمع او را سرزنش کنید و به او تذکر دهید فقط شرایط را بدتر خواهید کرد. بنابراین در چنین شرایطی کودک به هیچ وجه آماده یادگیری نیست. اگر می‌خواهید رفتار کودک درونگرا را اصلاح کنید، دور از جمع و در فرصت مناسب با صحبت کردن اینکار را انجام دهید.

7. در رابطه با مسائل شخصی آنها در جمع صحبت نکنید

از نظر شما صحبت کردن درباره کارهای بامزه یا سوتی‌های فرزندتان جالب و حتی دوست داشتنی است. اما کودک درونگرا اینکار را نوعی تمسخر به حساب می‌آورد. کودکان درونگرا، ساده‌ترین و عمومی‌ترین کارها را هم خصوصی می‌دانند و دوست ندارند در جمع درباره آنها صحبت شود.

نتیجه گیری

شاید شما هم به عنوان والدین یک کودک درونگرا، این اشتباهات را انجام داده باشید. نگران نباشید؛ برای پرورش صحیح کودکان درونگرا نباید درونگرا باشید. کافی است وقت و دقت کافی برای شناخت فرزندتان و مرزهای شخصی او صرف کنید و دنیا را از دید یک کودک درونگرا ببینید. در برخورد با کودک درونگرا، به خصوص در جمع، بسیار محتاط عمل کنید.

برای او ارزش قائل شوید و در پی هر پیشرفت کوچکی، او را تحسین نمایید. نگذارید منزوی شود. لازم نیست برایش تولد بگیرید و تمامی دوستانش را دعوت کنید. او را مجبور نکنید به تولد دوستانش برود و در جمعی از بچه‌ها حاضر شود. معمولا کودکان درونگرا ترجیح می‌دهند فقط با یک نفر بازی کنند. سعی کنید کودکی که به عنوان هم بازی برای او انتخاب می کنید، کوچک‌تر از او باشد، تا بتواند بر وی تسلط یابد و اعتماد به نفس پیدا کند. در صورتی که بیش از حد خجالتی برخورد می‌کند؛ به یک روانشناس مراجعه کنید تا به شما و فرزندتان کمک کند.