مشخصات و نکاتی برای زردی نوزاد نارس

برخی از نوزادان هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پیش از زمانی‌ که باید متولد شوند، به دنیا می‌ آیند. این نوزادان به دلیل این که دوران جنینی چهل هفته‌ ای کامل را طی نکرده‌ اند، ممکن است در برخی از اندام‌ ها رشد کاملی نداشته و هنگام تولد، وزن بسیار پایین و مشکلات تنفسی داشته باشند. به طور کلی نوزادانی که قبل از هفته ۳۷ بارداری متولد می شوند « نوزاد نارس» هستند. از آنجا که نوزادان نارس کم وزن هستند، بیشتر با زردی و مشکلات حاصل از آن دست و پنجه نرم خواهند کرد. در ادامه این مطلب نکاتی در مورد نوزاد نارس و زردی نوزاد نارس برای شما شرح خواهیم داد.

 

نوزاد چند هفته‌ای نارس است؟

بطور کلی نوزادی که قبل از هفته ۳۶ بارداری متولد می شوند، نارس است. البته با استفاده از تکنولوژی امروزی، نوزادان ۲۶ هفته‌ای نیز می توانند سالم بمانند. علاوه بر تاریخ و زمان تولد نوزاد، رشد سیستم عصبی، عضلانی، فیزیکی و الگوهای رفتاری نیز «نارس بودن نوزاد» و سن جنینی او را مشخص می‌کند.

 

مشخصات ظاهری نوزاد نارس

نوزادان نارس پوست شفافی دارند و ممکن است رگ‌های زیر پوست آنها قابل مشاهده باشد. علت این امر کم بودن لایه‌های چربی زیر پوست‌ هستند، یعنی “چربی قهوه‌ای” هنوز کاملا گسترش پیدا نکرده است. این لایه، پوششی است که وظیفه‌ گرم نگه داشتن ما را نیز برعهده دارد.

در مواردی ممکن است اندام‌های جنسی نوزاد نارس کاملا رشد نیافته باشد، بنابراین ممکن است بیضه‌های پسر پایین نیامده و لبه‌های آلت تناسلی دخترانه کاملا شکل نگرفته باشند. همچنین ممکن است، اثری از ناخن‌های دست و پا وجود نداشته باشند.

همچنین ممکن است واکنش‌هایی مثل، “مکیدن، چنگ‌زدن و چرخیدن به سمت منبع شیر” که در یک “نوزادِ دوره کامل” کاملا رشد کرده است، در نوزادان نارس رشد نکرده باشد. احتمال مشکل در سیستم تنفسی این نوزادان نیز وجود دارد، زیرا ریه ها آخرین اعضای اصلی‌ بدن جنین هستند که رشد می‌یابند.

 

مراقبت های ویژه از نوزاد نارس

پس از به دنیا آمدن نوزاد نارس احتمالاً فرزندتان را به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان نارس منتقل می‌کنند. نوزاد را درون محفظه مخصوصی قرار می‌دهند که او را گرم، خشک و ایمن از هرگونه عفونت احتمالی نگه می‌دارد.

برای پیشگیری از کاهش آب بدنی و خشک شدن پوست نوزاد، هوای داخل محفظه مرطوب نگه داشته می‌شود. دستگاه تنفس مصنوعی یا تهویه مطبوع هوا نیز به تنفس نوزاد کمک می‌کند. فرزندتان در تمامی ساعات روز به وسیله پرستار‌ها و دستگاه‌ها تحت نظارت دائم قرار می‌ گیرد تا علائم حیاتی او اندازه گیری شود.

شما می‌توانید اتاقی را تصور کنید که در آن دستگاه های مختلف و چراغ‌های کم نور و صدای بوق شنیده می شود و نوزادان نارس با لوله‌هایی به آن متصل است. ممکن است به نظر وحشتناک باشد، اما نگران نباشید، زیرا خیلی زود به مکان و برنامه‌های آن عادت می‌کنید.

فرزندتان مراقبت‌های پزشکی بسیار خوبی را دریافت می‌کند، اما شما نیز در رشد و پرورش فرزندتان نقش مهمی را بازی می‌کنید. او به مراقبت و گرمای تماس والدینش نیاز دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند، نوزادان نارسی که توسط مادرشان (تماس پوست با پوست) به آغوش کشیده و نوازش می‌شوند، سریع‌تر رشد می‌کنند.

اگر فرزندتان داخل محفظه قرار دارد، به او اجازه دهید تا انگشتان شما را بگیرد، این عمل به آرام شدن و تنفس بهتر او کمک می‌کند. از پزشک یا پرستارها بپرسید که برای مراقبت از فرزندتان و برقراری تماس بدنی، چه کاری می‌توانید انجام دهید.

 

تغذیه نوزاد نارس

برای نوزادان نارس، شیر مادر بهترین ماده غذایی است، زیرا آنتی‌ بادی‌های موجود در شیر مادر از او در برابر عفونت‌ها پشتیبانی می‌کند و کلستروم یا آغوز سرشار از مواد مغذی، سیستم گوارش او را فعال می‌سازد.

این ماده سرشار از DHA است که برای رشد مغز، چشم و اعصاب او ضروری است. زمانی‌ که فرزندتان متولد شد، بدون در نظر گرفتن این‌ که او چقدر زود بدنیا آمده، بدن شما تولید کلستروم یا شیر اولیه را آغاز می‌کند.

معمولاً نوزادان نارس در اولین ۲۴ ساعت زندگی خود، شیر دریافت نمی‌کنند، زیرا ابتدا باید وضعیت سلامت آنان تثبیت شود. اگر فرزندتان برای نوشیدن شیر مادر بسیار کوچک است، می‌توان از طریق تغذیه با لوله، شیر دوشیده شده را به او داد. باید شیر خود را با استفاده از شیردوش های بهداشتی در شیشه‌ای استریل بدوشید، سپس در مکانی ایمن ذخیره کنید و به شکلی منظم آن را به بخش مراقبت‌های ویژه از نوزادان نارس برسانید.

نوزادان نارس به انرژی و مایعات بیشتری نیاز دارند. اگر محدودیتی برای تغذیه با شیر مادر وجود داشته باشد، برای تقویت عملکرد بدن نوزاد در برابر عفونت‌ها، از مواد غذایی جایگزین تغذیه می‌شوند. نکته بسیار مهم آن است که تغذیه نقش بسیار مهمی در برطرف شدن هر چه سریعتر زردی نوزاد نارس دارد.

یکی از مشکلات تغذیه چنین نوزادان کوچک این است که آنها برای گوارشِ غذای خود انرژی زیادی مصرف می‌کنند. تغذیه این نوزادان، براساس بلوغ سیستم گوارشی آنها، تنظیم می‌شود و معمولاً در دفعات بیشتر و مقدار کمتری تغذیه می‌شوند.

با توجه به اینکه «واکنش مکیدن» حدوداً در هفته ۳۶ بارداری به وجود می‌آید، ولی این نوزادان معمولا هنگامی که مقداری افزایش وزن پیدا کردند، می‌توانند نوشیدن شیر از پستان مادر را آغاز کنند. معمولاً هم، پیشرفت سریع‌تری دارند.

 

علائم و مراقب های زردی در نوزاد نارس

 زردی حالتی است که در آن پوست رنگ زردی به خود می گیرد. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که مقدار مازاد و اضافی از ماده شیمیایی به نام بیلی روبین در خون تجمع می یابد. بیلی روبین از روند طبیعی تجزیه گلبولهای قرمز ایجاد می شود. کبد به فرآوری بیلی روبین کمک می کند تا بتواند از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج شود. هرقدر نوزاد کم وزن تر باشد، احتمال دچار شدن او به مشکلات ناشی از زردی بیشتر است به همین سبب توجه کافی به زردی نوزاد نارس و درمان صحیح زردی نوزاد نارس اهمیت بسیار زیادی دارد.

در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، زردی اغلب 3 هفته یا بیشتر طول می کشد. در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند یا از فرمولا تغذیه می کنند، بیشتر زردی ها طی 2 هفته از بین می روند.

 

نگهداری و مراقبت از نوزاد نارس

احتمالاً واژه “مراقبت کانگورویی” را شنیده‌اید که چگونه نوزاد، از تماس پوست با پوست مادرش بهره‌مند می‌شود. بدنِ مادر از پیچیده‌ترینِ محفظه‌های مخصوص نوزادان نارس، کار‌آمدتر است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند، ” اگر نوزادی که دمای بدنش پایین است را روی سینه لخت مادرش قرار دهند، بلافاصله، دمای بنیانی بدن مادر افزایش می‌یابد تا دمای بدن نوزاد را افزایش دهد و شرایط ایمنی را برای نوزاد ایجاد کند.”

زمانی‌که مادر و نوزاد در تماس بدنی نزدیکی هستند، سیستم ایمنی مادر در برابر باکتری‌های خاص موجود در بدن نوزاد، آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که از طریق شیر مادر به نوزاد می‌رسد.

نوزادان نارس نباید کمترین تنشی را احساس کنند. زیرا گریه کردن این نوزادان ممکن است باعث بروز مشکلاتی در گردش خون، اختلال در عملکرد ریه ها و حتی خونریزی مغزی شود. بدن مادر آرام‌بخش‌ترین مکان برای نوزاد است، زیرا او با حرکات، گرما، صدای تپش قلب و صدای شما احساس آشنایی می‌کند.

اگر پزشک‌ تان موافق است، درخواست کنید هرچه سریع‌تر پس از این‌که علائم حیاتی او مانند تپش قلب و تنفس تثبیت شد، فرزندتان را از محفظه خارج و روی سینه شما قرار دهند. احتمال دارد فرزندتان نیاز داشته باشد که همچنان به لوله‌های داخل دستگاه متصل باشد، در این صورت برای تماس پوست با پوست با نوزاد خود باید در کنار دستگاه بنشینید.

 

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)

در اثر این سندرم، معمولاً در طول شش ماه اول زندگی نوزادان به ظاهر سالم در خواب می‌میرند. نوزادان نارس در معرض خطر نسبتاً طولانی‌تری نسبت به نوزادان رسیده هستند. هنوز علت دقیق این سندرم مشخص نیست، اما برخی کارها به کاهش آن کمک می‌کند. با انتشار این دستورالعمل در سال 1991 تعداد مرگ و میر به دلیل سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار به شدت کاهش یافته است.

 

نکاتی برای کاهش مرگ ناگهانی نوزاد

• از خواباندن نوزاد به پشت بپرهیزید؛
• استفاده از پتوی کم وزن و دور کردن پتو و ملافه از صورت نوزاد؛
• اجتناب از استعمال سیگار در خانه؛
• هم‌اتاق ماندن با کودک تا حداقل شش ماهگی کودک؛
• پرهیز از به خواب رفتن در کنار کودک بر روی مبل یا تخت خود، به خصوص در صورت خستگی شدید یا مصرف دارو؛
• محافظت کودک از نور مستقیم خورشید؛
• تعدیل دمای اتاق بین 16 الی 20 درجه‌ی سانتی گراد؛
• بسته به میزان نارسی نوزاد، شستشوی آن با آب و پنبه در چند ماه اول تولد؛
• مراقبت از پوست خشک نوزاد زیر نظر پزشک و بدون استفاده‌ی خودسرانه از محصولات شیمیایی نرم کننده؛
• خشک کردن پوست نوزاد بلافاصله بعد از هر بار شستشو.