سلامت و ایمنی, نوزاد و کودک
عرق سوز شدن نوزادان، علائم و راه های پیشگیری
آبان
عرق سوز شدن که گرمی نیز نامیده می‌شود، به ویژه در آب و هوای گرم و مرطوب اتفاق می‌افتد. اما مخصوص بزرگسالان نیست و در نوزادان و کودکان نیز دیده می‌شود. عرق‌سوز شدن زمانی ایجاد می‌شود که منافذ پوست یا مجاری عرق مسدود شده باشد و عرق در زیر پوست تجمع کند. انواع شدید عرق‌سوز ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشند، اما بهترین راه برای بهبود علائم عرق‌سوز، خنک کردن پوست و جلوگیری از تعریق است. پوست نوزاد بسیار حساس و لطیف است و باید خیلی مراقب آن بود. بثورات حرارتی می تواند نوزاد را در طول شب بیدار نگه دارد، گاهی این برجستگی ها خارش آور با احساس سوزش همراه هستند.
عرق سوختگی برای نوزاد دردناک و ناراحت کننده است و باعث کلافه شدن او می شود. اگرچه افراد در هر سنی ممکن است عرق سوز شوند، ولی نوزادان به طور ویژه در معرض این خطر هستند، زیرا غدد عرق آن ها به طور کامل رشد نکرده است. خوشبختانه در بیشتر موارد عرق سوز شدن نوزادان به مراقبت پزشکی نیاز ندارد و به خودی خود برطرف می شود.
عرق سوز چیست؟
عرق‌سوز شدن یک حساسیت پوستی است که در اثر قرار گرفتن بیش از حد پوست در معرض گرما و رطوبت ناشی از عرق ایجاد می‌شود. این بثورات می‌توانند خارش و سوزش شدیدی داشته باشند و عموما ناشی از تماس شدید پوست نوزاد با پوشاک هستند. نام دیگر این عارضه میلیاریا می‌باشد.
هنگامی که مجراهای عرق به وسیله عرق مسدود می‌شوند، عرق نمی تواند به سطح پوست برسد و زیر پوست به دام می‌افتد. عرق‌سوز شدن با جوش‌های کوچک بر‌آمده مشخص می‌شود (مانند سنباده زبر)، که به طور مساوی در قسمت‌های کوچک روی پوست ظاهر می‌شوند. جوش‌ها معمولا به تنهایی از بین می‌روند و در عرض چند ساعت تا چند روز ناپدید می شوند. سایر بیماری‌های پوستی ممکن است رفتاری مشابه عرق‌سوز شدن را از خود نشان بدهند. از جمله واکنش‌های آلرژیک، عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های قارچی و یا اگزما.
علائم عرق سوز شدن نوزادان
نشانه‌های عرق‌سوز شدن از تاول سطحی تا توده‌های عمیق و قرمز را شامل می‌شود. برخی از انواع عرق‌سوزی با احساس سوزش یا خارش همراه است. التهاب ناشی از عرق‌سوز شدن معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود. این التهاب در نوزادان، عمدتاً در چین‌های گردن، شانه‌ها و قفسۀ سینه ایجاد می‌شود. عرق‌سوز شدن همچنین می‌تواند در زیر بغل، چین‌های آرنج و کشالۀ ران اتفاق بیفتد. انواع عرق‌سوز با توجه به عمق مجاری عرق مسدودشده طبقه‌بندی می‌شود که علائم و نشانه‌های هر کدام با دیگری متفاوت است.
علائم گرمازدگی نوزادان عبارتند از:
- بثورات پوستی قرمز رنگ
- تاول های ریز به اندازه نوک سوزن در ناحیه وسیعی از پوست
- داغ شدن پوست
علت عرق سوز شدن نوزادان
عرق‌سوز شدن معمولاً زمانی رخ می‌دهد که برخی از مجاری عرق مسدود می‌شود. به جای تبخیر، عرق در زیر پوست تجمع می‌کند و به التهاب و ضایعات پوستی منجر می‌شود. از آنجایی که نوزادان غدد عرق کوچک تری دارند و کمتر قادر به تنظیم دمای بدن خود هستند؛ نسبت به بزرگسالان بیشتر در برابر این عارضه آسیب پذیرتر می‌باشند. پوشاندن لباس های تنگ، استفاده از قنداق و پتو پیچ کردن نوزاد نیز می توانند باعث ایجاد جوش های ناشی از عرق سوز شدن شوند. در بیشتر موارد، این بثورات بدون درمان و به صورت خودبه‌خود از بین می‌روند. نوزادان به دلایل مختلفی بیشتر در معرض جوش ناشی از گرمازدگی هستند. برخی از این دلایل عبارتند از:
- نوزادان کنترل کمی بر محیط دارند و نمی توانند لباس های اضافی خود را در بیاورند یا از منابع گرما دور شوند.
- بدن نوزادان مهارت کافی برای تنظیم دما را ندارد.
- نوزادان چین های پوستی بیشتری دارند که می توانند مانع خروج گرما از بدن و خشک شدن رطوبت عرق شوند.
نوزادان بیشتر مستعد عرق‌سوز هستند. هر چیزی که باعث شود نوزاد به شدت عرق کند، به ویژه اگر لباسش اجازۀ تبخیر عرق را ندهد، می‌تواند منجر به عرق‌سوزی شود. عرق‌سوز شدن معمولاً بدون مشکل بهبود می‌یابد، اما می‌تواند به عفونت باکتریایی منجر شود و جوش‌های چرکی ملتهب و خارش‌دار ایجاد کند.
انواع عرق سوز در کودک
انواع عرق‌سوز کودک بسته به عمق مجاری عرقِ مسدودشده طبقه‌بندی می‌شود و علائم و نشانه‌های هر نوع متفاوت است. برخی از انواع عرق‌سوز به ترتیب زیر است:
- میلیاریا کریستالینا: خفیف‌ترین شکل عرق‌سوز شدن در مجاری عرق در لایه سطحی پوست تأثیر می‌گذارد. این نوع عرق‌سوزی می تواند باعث ایجاد تاول های ریز شفاف یا سفید شود.
- میلیاریا روبرا: شایع ترین نوع بثورات حرارتی است. این نوع عرق سوز شدن زمانی اتفاق می‌افتد که در غدد عرق نزدیک سطح پوست یا اپیدرم و لایه دوم پوست انسداد ایجاد می‌شود. علائم این نوع عرق‌سوزی شامل تاول‌های قرمز همراه با خارش یا سوزش در ناحیه آسیب دیده است.
- میلیاریا پوسچولوسا: گاهی اوقات، تاول‌های حاوی مایعِ ناشی از عرق‌سوزیِ نوع دوم یعنی میلیاریا روبرا، ملتهب و پر از چرک یا اصطلاحاً پوسچول می‌شوند. این نوع عرق‌سوزی میلیاریا پوسچولوسا نامیده می‌شود.
- میلیاریا پروفوندا: شدیدترین و غیرمعمول ترین نوع عرق سوز شدن است و هنگامی رخ می‌دهد که عرق موجود در درم به داخل درم نشت کرده و باعث گرفتگی و سوزش شدید می‌شود، نوزادان مبتلا به میلیاریا پروفوندا ممکن است علائم گرمازدگی را نیز بروز دهند. عرق جمع‌شده از غدد عرق به پوست نشت می‌کند و باعث ضایعات قرمز رنگی می‌شود که شبیه دانه‌های ناشی از مورمور شدن پوست است.
درمان دارویی و خانگی عرق سوز
درمان با دارو:
گاهی اوقات عرق‌سوز ممکن است عفونی شود، به ویژه هنگامی که خراشیده شود، باکتری‌ها می‌توانند به پوست نفوذ کرده و باعث عفونت سلولیتی شوند. ممکن است درمان آنتی‌بیوتیکی یا کرم‌های موضعی معمول یا داروهای خوراکی برای درمان عفونت‌های ناشی از عرق‌سوز شدن ضروری باشد.
درمان خانگی:
- بدن کودک را خنک کنید. لباس‌های کودک خود را آزاد و گشاد کنید و یا آن‌ها را بیرون بیاورید و او را به یک اتاق با تهویه مطبوع منتقل کنید. دستتان را با آب سرد خیس کرده و پوست کودک را مالش دهید، با این کار عرق و چربی بدن کودک را از بین ببرید. همچنین می‌توانید از لباس‌های خنک و مرطوب برای کاهش درجه حرارت بدن کودک خود استفاده کنید.
- پوست کودک را خشک نگه دارید. پس از استحمام به جای استفاده از حوله اجازه دهید، رطوبت بدن کودک به وسیله جریان هوا یا یک پنکه خشک شود. به جز با دستور پزشک کودکتان، از پمادها یا کرم‌ها روی جوش‌های عرق‌سوز استفاده نکنید.
- در هنگام استحمام نوزاد از یک صابون ملایم و آب ولرم استفاده کنید. با این کار به تسکین پوست او کمک می کنید. پس از حمام بدن نوزاد را به آرامی خشک کنید.
- اجازه دهید پوست کودک نفس بکشد. تا آنجا که ممکن است، پوست کودکتان را در معرض جریان هوا قرار دهید، اجازه دهید کودک برهنه باشد یا از یک لباس نرم و سبک برای او استفاده کنید.
- ناخن‌های کودک خود را کوتاه کنید. به طوری که اگر جوش‌ها شروع به خارش کنند، کودک پوست خود را نخاراند و به خود آسیبی نرساند. همچنین می‌توانید شب‌ها دست‌های کودک خود را در یک کیسه کوچک پارچه‌ای یا دستکش نازک قرار دهید تا کودک در حین خواب، پوست خود را خراش ندهد.
روش های پیشگیری از عرق سوز شدن نوزاد
برای کاهش خطر ابتلای نوزادان به انواع عرق سوزی می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید :
- از لباس های مناسب فصل برای نوزاد استفاده کنید، نیازی نیست که نوزادان همیشه در قنداق یا پتو پیچیده شوند. مخصوصا وقتی که هوا گرم است.
- لباس های گشادی که به پوست اجازه تنفس می دهند را به عنوان پوشش برای نوزادان انتخاب کنید.
- از قرار دادن پوست نوزاد در معرض نور مستقیم خورشید اجتناب کنید.
- در هوای گرم از تهویه مطبوع و پنکه برای خنک نگه داشتن بدن نوزاد استفاده کنید.
- از قرار دادن نوزاد رو به روی بخاری و فضاهایی که مستقیم در معرض منابع گرمایی هستند اجتناب کنید.
- علائم تعریق بیش از حد را جدی بگیرید و اگر نوزادتان برافروخته به نظر می‌رسد یا زیاد عرق می‌کند؛ دمای اتاق او را کمی پایین بیاورید.
زمان مراجعه به پزشک
عرق سوز شدن نوزاد اغلب مشکل جدی نیست و معمولاً با خنک کردن پوست و پرهیز از قرار دادن او در معرض گرما بهبود می‌یابد. اما اگر علائم عرق‌سوزی کودکتان بیشتر از 3 الی 4 روز طول کشید یا به نظر می‌رسد که التهاب بدتر شده است یا متوجه نشانه‌هایی از عفونت شده‌اید، به پزشک کودک مراجعه کنید. علائم عفونت عبارتند از:
- تب یا لرز
- افزایش درد، ورم، قرمزی یا احساس گرما در اطراف ناحیۀ آسیب‌دیده
- خروج چرک از ناحیۀ عرق‌سوزشده
- ورم غدد لنفاوی در زیر بغل، گردن یا کشالۀ ران
نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید، این است که تب کردن نوزاد می‌تواند باعث عرق سوز شدن او شود (اما عرق سوختگی منجر به بروز تب نمی شود). بنابراین در صورتی که نوزادتان تب دارد، برای تشخیص علت آن باید با پزشک متخصص کودکان تماس بگیرید.