زمان و نحوه نشستن نوزاد

همه مادران مشتاق رشد و پیشرفت مهارت های حرکتی مختلف نوزادشان هستند. در هر مرحله‌ای که نوزاد به توانایی جدیدی دست پیدا می‌کند، شور و ذوق مادر هم برای داشتن کوچولوی نازنینش بیشتر می‌شود. اگر نوزادتان به مرحله‌ای رسیده است که غلت می‌زند و سرش را بالا می‌گیرد، باید کم‌کم منتظر نشستن او هم باشید. از زمان تولد به بعد، دیگر نوزاد کوچکتان مدام در حال تغییر خواهد بود و هر روز به تجربه تازه‌ای دست پیدا خواهد کرد. کودک شما در سال اول زندگی خود به احتمال زیاد چندین نقاط عطف را تجربه می‌کند وهیچ پدیده ای برای شما به خوشایندی و جذابیت دیدن این نقاط در کودکتان نیست، یکی از این نقاط عطف نشستن کودک است. نشستن مخصوصاً برای کوچولوی شما هیجان انگیز است، زیرا دنیای جدیدی از بازی و اکتشاف را  به روی آن باز می کند و به کودک شما راهی جدید برای مشاهده محیط اطراف خود می دهد. اما اگر می‌خواهید بدانید که نشستن نوزاد دقیقا در چه بازه سنی رخ می‌دهد تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

سن نشستن کودک

بیشتر کودکان می‌توانند پس از شش ماهگی با کمک اطرافیانشان بنشینند و از حدود ۹ ماهگی بدون تکیه دادن برای مدت کوتاهی در حالت نشسته قرار بگیرند و خیلی زود نیفتند. هرچند کودکتان از همان روزهای اول هم با کمک شما می‌تواند در حالت نشسته به جایی تکیه بدهد، اما نکاتی مثل قدرت و توانایی کنترل سر در این مورد مهم است، پس نیازی نیست کودک شیرخوارتان را زودتر از موعدش به نشستن کامل وادارید.

کودکان شیرخوار از حدود چهار ماهگی یاد می‌گیرند وقتی روی شکم هستند، با کمک دست‌هایشان از زمین جدا و روی سینه کمی بلند شوند، یعنی عملی که شبیه حرکت شنا رفتن است. پس از این مرحله و همان‌طور که در بالا گفته شد، کودک قبل از این‌که بتواند به تنهایی بنشیند، باید بتواند روی سرش کنترل پیدا کند، که بیشتر کودکان در حدود چهار ماهگی به این توانایی می‌رسند. او یاد می‌گیرد برای مدت کوتاهی سر خود را بالا بیاورد و بعد در این حالت نگهش دارد. همچنین کودک باید از بازوها، عضلات شکم، کمر و پاها استفاده کند، زیرا تمام این عضلات برای قرار گرفتن در حالت نشسته استفاده می‌شوند.

لازم به ذکر است ویژگی‌های حرکتی هر کودک با کودک دیگر متفاوت است. به عبارت دیگر، بعضی از کودکان سریع‌تر و بعضی از آنها کمی دیرتر به مهارت نشستن بدون نیاز به هیچ کمکی از سوی دیگران می‌رسند.

علائم آمادگی برای نشستن نوزاد چیست؟

در حوالی ۴ ماهگی، نوزادتان قادر به بالا گرفتن سر کوچک خود خواهد بود. البته تا حدی به کمک هم نیاز دارد ولی ماهیچه‌های گردن قوی‌تر شده‌اند بنابراین این توانایی راست نگه داشتن سر وجود دارد. برای اینکه مهارت راست نگه داشتن سر و کم‌کم نشستن نوزاد بیشتر و بیشتر شود، بهتر است از یک تمرین استفاده کنید؛ دست‌های نوزاد را محکم نگه دارید و او را با شکلک‌های خنده‌داری که با صورتتان درمی‌آورید، تشویق به بلند شدن به سمت خود کنید.

نوزادان چگونه نشستن و حفظ تعادل را یاد می‌گیرند؟

زمانی که نوزادان راست نگه داشتن سر را آموختند دیگر مجاز هستید که نشستن را با آنها تمرین کنید. برای نشستن نوزاد توانایی کنترل سر بسیار حیاتی و مهم است. نوزادان برای نشستن از دست‌ها، پاها و باسن کمک می‌گیرند. هر چقدر تمرین آنها برای چهار دست و پا رفتن بیشتر باشد، توانایی نشستن هم زودتر به وجود خواهد آمد. فقط یادتان باشد که تمامی تمرینات نشستن باید روی سطوح نرم و امن صورت بگیرد.

اگر می‌خواهید به نشستن نوزاد کمک کنید و این مهارت را سریع‌تر در او به وجود بیاورید باید برای تقویت ماهیچه‌های بدنش تلاش کنید. استفاده از کالسکه در ایجاد میل به نشستن در نوزاد هم بسیار اثرگذار است. برای کمک به نشستن نوزاد، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• از ۲ ماهگی به بعد، سعی کنید کودک را به صورت ایستاده و عمودی در آغوش بگیرید. در این صورت، او برای صاف نگه داشتن سر خود تلاش می‌کند و به خود متکی می‌شود.
• چهار دست و پا رفتن هم به استحکام هر چه بیشتر ماهیچه‌های نوزاد کمک می‌کند و باعث می‌شود تا توانمندی کافی برای نشستن نوزاد در او جان بگیرد.
• بازی‌های خوابیدنی هم نقش مهمی در شکل‌گیری توانایی نشستن نوزاد دارد. مثلا وقتی کودک به پشت خوابیده، دستان او را بگیرید و سعی کنید او را بلند کنید. با این کار سر نوزاد به سمت شما متمایل می‌شود و تمرینی برای سفت شدن ماهیچه‌های گردن به وجود می‌آید.
• غلت زدن هم راه و تمرینی مناسب برای افزایش استحکام و قوی شدن ماهیچه‌های بدن نوزاد است.

تمرینات مورد نیاز برای نشستن نوزاد

تمرین کردن برای کودک شما  کاملاً عالی است، کودک خود را زمان بیشتری روی زمین قرار دهید این می تواند به تقویت این استقلال نسبت به قرار دادن کودک در صندلی کمک کند. می‌توانید برای انجام این کار از بازی های زمینی حداقل دو یا سه بار در روز با اسباب بازی های متناسب با سن کودک استفاده کنید.

زمانی که دیگر ماهیچه‌های نوزاد به اندازه کافی قوی شد و توانست سرش را راست و محکم نگه دارد، از تمرین‌های زیر برای نشستن او کمک بگیرید:

• در بازه ۴ تا ۵ ماهگی، روی زمین بنشینید و پاها را باز کرده و کودک را میان پاها قرار بدهید به صورتی که پشت او به سمت بدنتان قرار بگیرد و اگر تعادلش را از دست داد، امکان حمایت و حفاظت از او برایتان مقدور باشد. در این حالت که بدن شما حکم دیوار حمایتی را بر عهده گرفته است، به نوزاد اجازه بدهید که کم‌کم نشستن را تجربه کند و به دستاوردهایی درباره تکنیک‌های نشستن برسد. در همه تمرین‌هایی که برای نشستن نوزاد صورت می‌دهید باید حواستان باشد که از بالش و … کمک بگیرید تا خطری نوزاد را تهدید نکند.
• از صندلی‌های مخصوص کودک استفاده کنید. از صندلی‌هایی که دارای تکیه‌گاه هستند و از جلو به یک میز سینی‌دار متصل به صندلی منتهی می‌شوند. با گذاشتن اسباب‌بازی یا خوراکی روی سینی کودک را تشویق به نشستن و تمرین این مهارت کنید. نشستن یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که کودکان ۴ تا ۷ ماه باید یاد بگیرند. همان‌طور که گفته شد این مهارت معمولا در ۶ ماهگی تکمیل می‌شود و نوزاد می‌تواند به راحتی و بدون کمک دیگران بنشیند.

بعد از تکمیل مهارت نشستن نوزاد باید منتظر توانایی تعادل پیدا کردن در قسمت زانو و دست‌ها و حرکت رو به جلو در او باشید. اگر نوزادتان، ۹ ماه را رد کرده اما همچنان نمی‌تواند بنشیند با پزشک در این باره صحبت کنید. تمرین‌هایی که به نگه داشتن سر کمک می‌کنند برای نشستن نوزاد بسیار مفید و ضروری هستند. اما در هر حال، به خود نگرانی راه ندهید زیرا کودکان دارای مهارت‌های متفاوتی در یادگیری هستند. برخی از آنها نسبت به سایرین کمی تاخیر دارند. با نوزاد خود تمرین کنید و با در نظر گرفتن تفاوت‌ها به فرزند خود برای رشد و توسعه مهارت‌های مختلف کمک کنید.

آیا پافشاری برای زودتر از موعد نشستن نوزاد درست است؟

به طور کلی می‌توان گفت، زمان نشستن در نوزادان مختلف متفاوت است. اغلب نوزادان یا به دست‌های خود تکیه می‌کنند و می‌نشینند، یا به کمک پدر و مادرها موفق می‌شوند به بزرگ‌ترین دستاورد زندگی خود برسند.

به زور نشاندن نوزادان تاثیرات منفی بسیار زیادی بر روی حالت‌های بدنی نوزادان در آینده خواهد داشت. متاسفانه بیشتر والدین بدون آگاهی از عوارض آن دست به این کار می‌زنند.

عوارض نشاندن نوزادان زودتر از موعد:

قطعا والدین از روی عشق و علاقه، و با نیت خیر برای نشاندن نوزاد خود تلاش می‌کنند. ولی در واقع، آنها با دستکاری این رشد حرکتی طبیعی در فرزند خود مرتکب اشتباه بزرگی می‌شوند.

• ماهیچه‌های نوزادان هنوز در مسیر قوی‌تر شدن هستند. اما اعمال زور آنها را ضعیف می‌کند.
• زود نشاندن نوزاد به کمر نوزاد شما آسیب می‌رساند، و ممکن است در آینده با مشکلات درد کمر ناشی از ضعف در ستون فقرات مواجه شوند.
• تلاش های زودتر از موعد والدین برای نشاندن نوزادان، ممکن است منجر به ضعف ماهیچه‌های پا، دست و شانه نوزاد شود. به همین دلیل، ممکن است دیرتر غلت زدن و راه رفتن را شروع کند.
• بر روی حالت بدنی نوزاد، حرکت ها و ایستایی آن تاثیر می‌گذارد.
• نشاندن زودهنگام نوزاد در روند رشد طبیعی نوزاد اختلال ایجاد می‌کند.
• مخرب‌ترین تاثیر زود نشاندن نوزاد این است که آنها زمان کمتری را روی شکم خود می‌گذرانند. و این یعنی حرکات، قدرت و انعطاف کمتر.

آیا بین زمان نشستن نوزاد دختر و نوزاد پسر تفاوت وجود دارد؟

اگرچه بسیاری از والدین می‌گویند نوزاد پسر به دستاوردهای حرکتی خود مانند نشستن، سینه خیز رفتن، راه رفتن با کمک مبلمان زودتر از نوزاد دختر دست پیدا می‌کند، برخی از متخصصین اطفال به عکس این قضیه معتقدند. ولی هر دو طرف اشتباه می‌کنند. تحقیقات متعدد نشان داده، وقتی صحبت از رشد ماهیچه‌های حرکتی به میان می‌آید، تفاوت چندانی میان نوزاد دختر و نوزاد پسر وجود ندارد. در نتیجه می‌توان گفت این سوالات که ” نوزاد دختر از چند ماهگی می نشیند ” و یا ” نوزاد پسر از چند ماهگی می نشیند ” اصولا چندان سوالات درستی نیستند. چرا که جنسیت نقشی در بوجود آمدن این توانایی‌ها در نوزادان ندارد.

مهارت های حرکتی کودک

به طور کلی، اگر کودک شما به اولین سالگرد تولدش نزدیک میشود، ممکن است انتظار پیشرفت های زیر را داشته باشید.

• کشیدن خود به حالت ایستاده
• روی زمین می خزد و می غلطد
• ایستادن با استفاده از حمایت مبلمان و اولین مراحل پشتیبانی شده
• راه رفتن به تنهایی

هنگامی که کودک شما نشسته است، سعی کنید با تمرین انتقال از زمین به حالت نشسته، استقلال او را بیشتر تقویت کنید. تمرین به تقویت عضلات اصلی آنها کمک می کند و به آنها کمک می کند تا در این موقعیت بسیار جدید اعتماد به نفس پیدا کنند. اسباب بازی هایی که در این موقعیت با آنها بازی می کنند نیز ممکن است مفید باشد. سعی کنید یک اسباب بازی مناسب جهت بازی کردن کودک در حالت نشسته تهیه کنید (همیشه بررسی کنید که اسباب بازی انتخاب شده برای سن کودک شما ایمن باشد).