بهترین زمان و روش از شیر گرفتن کودک

سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که همه نوزادان در ۶ ماه اول زندگی خود فقط از شیر مادر تغذیه کنند و از ۶ ماهگی به بعد باید شروع به خوردن غذاهای جامد کنند. در عین حال، شیر دادن به آن‌ها تا ۲ سالگی یا بیشتر ادامه یابد. شیردهی بعد از ۶ ماهگی فواید زیادی برای کودک دارد. از او در برابر عفونت محافظت و شواهدی وجود دارد که به هضم اولیه غذاهای جامد کمک می‌کند. همچنین مواد مغذی مورد نیاز کودک را تأمین می‌کند.

از شیر گرفتن کودک به این معناست که کودک دیگر از سینۀ مادر شیر نخورد و همۀ مواد غذایی خود را از منابعی غیر از شیر سینۀ مادر دریافت کند. برای از شیر گرفتن کودک لازم است به موارد خاصی توجه کنید، بدون داشتن آگاهی کافی و خیلی ناگهانی و در هر سنی برای کودک شیرخوار اقدام به این کار نکنید. همچنین از شیر گرفتن نشانۀ پایان پیوند عاطفی با کودک نیست و فقط به این معناست که شما با روش‌های دیگری او را تغذیه و بزرگ خواهید کرد. برای مثال، اگر شما اغلب برای آرام شدن کودک به او شیر می‌دادید، اکنون باید راه‌های دیگری برای سرگرم کردن او پیدا کنید. به جای آن می‌توانید برای او کتاب بخوانید، یک ترانه را برایش زمزمه کنید و با او بازی کنید. تلاش ناگهانی مادر برای از شیر گرفتن کودک می تواند سبب عفونت پستان و دردناک شدن آن شود و کودک شما به احتمال زیاد از این تغییر ناگهانی ناراحت کننده ( اضطراب ) پیدا خواهد کرد. به یاد داشته باشید بهتر است از شیر گرفتن کودک به آرامی صورت گیرد.

اگر شما نوزاد خود را هنگامی که زیر 1 سال سن دارد از شیر بگیرید، نیاز به جایگزین کردن بطری برای تغذیه با شیر مادر دارید، اگر شما در حال پمپ کردن شیر مادر بوسیله شیردوش در یک بطری برای تامین تغذیه کودک نیستید برای اطمینان از تغذیه درست کودک باید با دکتر خود برای منبع شیر غنی شده با آهن و یا شیرخشک مشورت کنید. آهسته پیش بروید و به نیازهای کودک خود توجه کنید.

سعی کنید برای شروع از شیر گرفتن کودک، کم کم دفعات شیردهی را کاهش دهید، بسیاری از کودکان به تغذیه در صبح یا اوایل شب علاقه دارند بنابراین کافی است از حذف یک جلسه شیردهی ظهر آغاز کنید. اگر کودک شما از بطری امتناع می کند باید شریک زندگی شما و یا پدربزرگ و مادربزرگ او برای ارائه بطری و نگهداری کودک کمک کنند و مادر را برای حذف یک وعده شیردهی تشویق نمایند.

زمان مناسب شروع از شیر گرفتن کودک

مادران بهترین شخص برای تصمیم‌گیری در مورد تشخیص زمان مناسب از شیر گرفتن کودکشان هستند و تا وقتی که شما و کودکتان آماده نیستید، لازم نیست از قبل زمانی را برای این کار تعیین کنید. متخصصان توصیه می‌کنند که لازم است مادران تا دو سالگی به کودکشان شیر بدهند. یادتان باشد با وجود آنچه دوستان، بستگان یا حتی غریبه‌ها ممکن است بگویند، هیچ زمان درست یا اشتباهی برای از شیر گرفتن کودک وجود ندارد. دو دلیل و روش عمده برای از شیر گرفتن کودک شامل موارد زیر است:

• از شیر گرفتن با تشخیص کودک‌:

از شیر گرفتن کودک، زمانی که خود کودک نسبت به شیردهی کمی بی‌علاقه شده، ساده‌تر است. این اتفاق می‌تواند هر زمانی پس از شروع به خوردن مواد غذایی جامد یعنی از حدود شش ماهگی رخ دهد. اما بیشتر کودکان از ۱۲ ماهگی یعنی زمانی که دیگر انواع غذاهای جامد را امتحان کرده‌اند به مواد غذایی جامد، بیشتر از شیر مادر علاقه‌مند هستند. کودکان نوپا نیز ممکن است هنگامی که فعال‌تر می‌شوند و تمایلی به دراز کشیدن‌های طولانی برای شیر خوردن از سینه ندارند، به آن بی‌علاقه ‌شوند. اگر فرزند شما در حین شیردهی بی‌تاب و بهانه‌گیر است یا ذهنش به راحتی از شیردهی منحرف می‌شود، ممکن است نشانۀ آن باشد که او آمادۀ از شیر گرفتن است.

• از شیر گرفتن با تشخیص مادر:

شما ممکن است به هر دلیلی احساس کنید زمان مناسب از شیر گرفتن نوزاد رسیده است. اگر شما آمادۀ این کار هستید، اما فرزندتان نشانه‌ای از تمایل به پایان شیر خوردن نشان نمی‌دهد، بهتر است فعلاً دست نگه دارید و همچنان شیردهی را ادامه دهید. اما اگر به هر دلیلی نمی‌توانید به شیردهی ادامه دهید، می‌توانید به تدریج او را از شیر بگیرید. وقتی از شیر گرفتن فقط خواستۀ مادر است، فرایند آن می‌تواند نیاز به زمان و صبر زیادی داشته باشد. این مسئله همچنین با سن کودک و چگونگی تطبیق او با تغییرات در ارتباط است.

لازم است بدانید که هر کودکی را نمی‌توان به طور ناگهانی از شیر گرفت. همچنین چند روز دور شدن از یک کودک در هر سنی، هرگز روش خوبی برای پایان دادن به شیردهی نیست. برخی از کارشناسان می‌گویند قطع کردن شیردهی و دریغ ناگهانی سینۀ مادر از نوزاد می‌تواند به کودکان صدمه بزند و در مادران نیز ممکن است منجر به انسداد مجاری شیر یا عفونت پستان شود. پس بهتر است برای مطمئن شدن از زمان مناسب از شیر گرفتن کودک با پزشک کودکتان مشورت کنید.

راهکارهایی برای از شیر گرفتن کودک

بسیار مهم و بهتر است که از شیر گرفتن کودک را به تدریج و با شروع نشانه‌های خواست خود کودکتان انجام دهید. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که اگر کودک خود را قبل از اولین سالگرد تولدش از شیر بگیرید، لازم است او تا یک سالگی به خوردن شیر خشک غنی‌شده با آهن ادامه دهد. سپس هنگامی که کودک شما بزرگ‌تر شد، ضروری است که انواع بیشتری از مواد غذایی را طبق نظر پزشک کودک به او بدهید تا مواد مغذی مورد نیازش را برای رشد کافی تأمین کند. برخی از روش‌هایی که می‌توانید با استفاده از آنها ساده‌تر برای قطع تدریجی شیردهی اقدام کنید شامل موارد زیر است:

• از شیر گرفتن تدریجی را امتحان کنید:

برای از شیر گرفتن تدریجی کودکان شیرخوار می‌توانید آرام و کم‌کم شروع کنید. برای انجام این کار، ابتدا و با رعایت فواصل زمانی معین که پزشک کودکتان مشخص کرده است شیردهی در دل شب را حذف کنید. در مرحله بعدی شیردهی در میانه روز را از مراحل شیردهی کم کنید و بعد از آن شیردهی در صبح و آخرین مرحله قطع شیردهی قبل از خواب شب کودک است. برای آگاهی بهتر لازم است نظر پزشکتان را نیز در این مورد جویا شوید، زیرا در هر صورت کودکان با یکدیگر فرق دارند و با احتمال کمی ممکن است این روش در مورد کودک شما جوابگو نباشد.

• یک وعده شیردهی را جا بیندازید:

امتحان کنید و ببینید اگر به جای شیردهی به نوزاد خود، در یک لیوان مخصوص کودک به او بدهید چه اتفاقی می‌افتد. می‌توانید شیر دوشیده شدۀ خودتان یا شیر خشک را با رعایت مقدار و میزان مناسب استفاده کنید. کاهش تدریجی وعده‌های شیردهی در طول چند هفته، به کودک فرصت پذیرش بهتری می‌دهد. به این ترتیب، حجم شیر نیز به تدریج کاهش می‌یابد، بدون این که سینۀ شما را متورم کند یا باعث التهاب شود.

• طول هر وعده شیردهی را کوتاه کنید:

می‌توانید با محدود کردن مدت زمان شیر خوردن کودک شروع کنید. اگر او معمولاً به مدت ۱۰ دقیقه شیر می‌خورد، اکنون پنج دقیقه را امتحان کنید. با توجه به سن کودک، به دنبال هر وعده شیردهی، به او یک میان‌وعدۀ سالم مانند پوره میوه سیب و بدون شکر یا یک لیوان مخصوص کودک شیر یا شیر خشک بدهید. همچنین یادتان باشد که کودکان کوچک‌تر از شش ماه، معمولاً آمادۀ خوردن مواد غذایی جامد نیستند و بعد از شش ماهگی نیز قادر به خوردن هر مادۀ غذایی جامدی نخواهند بود، پس لازم است در انجام این کار دقت کنید و حتماً نظر پزشک کودکتان را بپرسید. همچنین حذف وعده‌های شیردهی قبل از خواب ممکن است سخت‌تر باشد، نوزاد معمولاً با خوردن آخرین وعده غذایی خود در شب، تا صبح به خواب می‌رود، پس بهتر است در ابتدا و خیلی زود و ناگهانی هنگام خواب کودک این کار را انجام ندهید چون ممکن است کودک با گرسنگی بخوابد.

• شیردهی را به تعویق بیندازید:

اگر تنها چند بار در روز شیردهی می‌کنید، سعی کنید وعده‌ها را به تعویق بیندازید. اگر کودک آن‌قدر بزرگ شده است که بتوانید او را به شکلی آرام و قانع کنید، این روش مؤثرتر خواهد بود. اگر فرزند شما درخواست شیر خوردن می‌کند، به او اطمینان دهید که به زودی این کار را می‌کنید و ذهن او را با یک فعالیت دیگر منحرف کنید. اگر کودک در اوایل شب شیر می‌خواهد، توضیح دهید که باید تا هنگام خواب صبر کند.

دلایل اعتراض کودک به قطع شیردهی

اگر کودک شما به قطع شدن شیردهی اعتراض کرد، می‌توانید از همسرتان برای آرام کردن کودک کمک بگیرید. اگر همۀ راه‌ها برای از شیر گرفتن فرزند خود را امتحان کرده‌اید و هیچ‌کدام مؤثر نبوده است، شاید واقعاً زمان درستی برای این کار نیست و این امکان هم وجود دارد که فرزند شما بیمار باشد. بچه‌ها اغلب وقتی حالشان خوب نیست، شیر بیشتری می‌خواهند و شیردهی به یک کودک بیمار، نه تنها برای او آرامش بخش است، بلکه منبع خوبی از مواد مغذی برای مبارزه با بیماری است، پس لازم است پزشک کودکتان را در جریان بگذارید و از او کمک بخواهید.

ورود به یک مرحلۀ جدید در رشد کودک نیز می‌تواند از شیر گرفتن را سخت کند. همچنین اگر خانواده شما در حال تجربه تغییر در زندگی مانند جابه‌جایی خانه یا هر دلیل دیگری باشد، لازم است بدانید که چنین رویدادهایی می‌تواند از شیر گرفتن را برای هر دو نفر شما مشکل‌تر کند. سعی کنید صبور باشید و در روزهای مناسب و بهتری در آینده برای انجام این کار فکر کنید.

مطالب مرتبط : فواید تغذیه با شیرمادر برای نوزاد