انواع سوختگی در کودکان و روشهای درمان

جراحات غیر عمد یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در کودکان محسوب می‌شوند. جراحات غیر عمد خانگی شامل سوختگی، غرق‌شدگی، خفگی، مسمومیت، سقوط و غیره می‌شود. سوختگی و آتش‌سوزی پنجمین علت شایع مرگ‌ومیر در کودکان و بزرگسالان است. حداقل 75% از موارد سوختگی در کودکان قابل پیشگیری هستند و بسیاری از عوارض آن‌ها در صورت انجام بهترین اقدامات در سوختگی قابل کنترل هستند؛ بنابراین به‌عنوان والدین می‌بایست نسبت به این موضوع آگاه، حساس و دقیق باشید. کودکان نمی توانند از خود دفاع کنند و ممکن است در شرایط مختلفی دچار سوختگی شوند، آن ها در صورت تماس با غذاها و مایعات داغ و یا سوختگی با برق و مواد شیمیایی دچار سوختگی می شوند.

پوست بچه‌ها از پوست بزرگسالان نازک‌تر است و راحت‌تر دچار سوختگی می‌شود. کودکان زیر چهار سال نیز ریسک بیشتری برای ابتلا به عوارض ثانویه‌ ناشی از سوختگی دارند. اما سوختگی چه درجاتی دارد و چطور باید آن را درمان یا از بروز آن در کودکان پیشگیری کرد؟ و اگر کودک به طور جدی دچار سوختگی شود چه کاری باید انجام دهید؟

سوختگی با آب جوش دلیل اصلی آسیب دیدگی در نوزادان تازه متولد شده تا کودکان ۱۴ ساله است. کودکان زیر چهار سال، به‌ویژه یک تا دو سال، به دلیل افزایش توانایی حرکتی و کنجکاوی طبیعی‌شان بیش از بقیه در معرض خطر سوختگی قرار دارند.

درمان سوختگی در کودکان به محل و شدت آسیب بستگی دارد. آفتاب‌سوختگی و سوختگی‌های خفیف و کوچک با آب جوش را معمولاً می‌توان در خانه درمان کرد. سوختگی‌های عمیق یا گسترده به درمان پزشکی فوری نیاز دارد.

دلایل شایع سوختگی چیست؟

اولین قدم برای کمک به محافظت از کودکان در برابر سوختگی ، درک چگونگی بروز سوختگی های معمول در کودکان است. هر ماده داغی، مانند آب جوش، روغن داغ، قاشق داغ و اتو، می‌تواند باعث سوختگی کودک شود. بنابراین تمام اشیای داغ را مانند آتش خطرناک بدانید. در واقع اشیای پرکاربرد روزمره که در خانه و اطرافش وجود دارد، دلیل اکثر سوختگی‌ها و تاول‌های ناشی از سوختگی با آب جوش است. تماس با مواد و اشیای زیر می‌تواند دلیل سوختگی کودکان باشد:

• سوختگی های حرارتی:

این سوختگی ها باعث افزایش دمای پوست و بافت زیر آن می شوند. سوختگی های حرارتی در اثر بخار ، آب گرم حمام و وان، فنجان های قهوه و چای حاوی آب جوش ، غذاهای گرم ، روغن داغ برای پخت و پز و غیره اتفاق می افتد.

• سوختگی های سایشی :

سوختگی‌های سایشی می تواند بر اثر بازی کودکان و یا لباس نامناسب اتفاق افتد، مانند سوختگی ناشی از سر خوردن روی فرش و موکت در هنگام بازی کودک.

• سوختگی در اثر تشعشع

این موارد در اثر قرار گرفتن پوست کودک در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید (آفتاب سوختگی به دلیل اینکه پوست در مقابل نور خورشید به خوبی محافظت نمی شود) یا در اثر اشعه ای مانند اشعه ایکس اتفاق می افتد.

• سوختگی شیمیایی

این موارد در اثر بلع اسیدهای قوی (مانند پاک کننده ها ، مواد شوینده یا باتری های دکمه ای) یا ریختن مواد شیمیایی (مانند سفید کننده) بر روی پوست یا چشم ها اتفاق می افتد.

• سوختگی های الکتریکی

این نوع سوختگی ها در اثر تماس با جریان الکتریکی هستند و ممکن است در مواردی مانند گاز گرفتن سیم های برق توسط کودکان یا وارد کردن انگشتان یا اشیا در پریزهای برق و… اتفاق بیفتد.

انواع درجات سوختگی در کودکان

• سوختگی درجه یک (سطحی)

سوختگی درجه یک خفیف‌ترین و شایع ترین نوع سوختگی است که در آن فقط لایه‌ بیرونی(سطحی) پوست آسیب دیده است.

علائم و نشانه‌ها : سوختگی درجه یک به قرمزی و گاهی اوقات ورم جزئی منجر می‌شود. این نوع سوختگی ممکن است شبیه آفتاب‌سوختگی به نظر برسد.

زمان بهبودی : مدت‌ زمان بهبودی در این نوع سوختگی‌ها حدود 3-6 روز است. لایه سطحی پوست که دچار سوختگی شده است ممکن است طی 1 یا 2 روز پوسته ‌پوسته شود.

• سوختگی درجه دو (ضخامت جزئی)

سوختگی درجه دو نوعی است که در آن لایه‌ دوم پوست آسیب دیده است و به تاول و ورم منجر می‌شود. این نوع سوختگی معمولاً بسیار دردناک است. سوختگی درجه دو گاهی اوقات بدون بستری در بیمارستان قابل درمان است. اما کودکتان برای عوض کردن پانسمان و پیگیری، به مراجعه‌ مکرر به پزشک نیاز دارد.

علائم و نشانه‌ها : منطقه سوخته قرمز می‌شود و تاول می‌زند. ناحیه سوختگی می‌تواند متورم و دردناک باشد. تاول‌ها گاهی اوقات باز می‌شوند و باعث می‌شوند منطقه سوختگی مرطوب شود.

زمان بهبودی : زمان بهبودی بسته به شدت سوختگی متفاوت است. ممکن است تا 3 هفته یا بیشتر طول بکشد. برای درمان تاول سوختگی در کودکان پمادهای خاصی توسط پزشک تجویز خواهد شد.

• سوختگی درجه سه (سوختگی کامل)

این مورد، جدی‌ترین نوع سوختگی است. پوست به شدت آسیب دیده است و گاهی اوقات عمق خیلی بیشتری از پوست بدن سوخته است. سوختگی‌های درجه سه یا چهار اغلب دردناک نیستند، چون عصب‌ها آسیب دیده‌اند. اگر کودکتان دچار سوختگی درجه سه شده باشد یا سوختگی‌های خفیف‌تری که وسیع است، شاید لازم باشد در بیمارستان تحت نظارت باشد.

علائم و نشانه‌ها : سطح آن خشک است و زخم سوختگی به‌صورت سفید مومی رنگ، چرمی، قهوه‌ای یا خزدار به نظر می‌رسد. ممکن است درد کمی وجود داشته باشد یا دردی وجود نداشته باشد یا ممکن است فرد در منطقه سوختگی به دلیل آسیب عصبی، احساس بی‌حسی کند.

زمان بهبودی : زمان بهبودی به شدت سوختگی بستگی دارد. درمان این نوع سوختگی معمولاً از طریق پیوند پوستی انجام می‌شود که در آن پوست سالم از قسمت دیگری از بدن گرفته شده و با جراحی روی محل سوختگی پیوند می‌شود. درمان عفونت سوختگی درجه 3 نیز نیاز به درمان با کمک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و موضعی دارد.

اقدامات و درمان سوختگی خفیف و سطحی در کودک

اگر کودکتان دچار یک سوختگی خفیف و سطحی شده باشد، می‌توانید راهکارها و توصیه‌های زیر را برای این شرایط در ذهنتان داشته باشید:

• سریع ناحیه‌ سوخته را با فرو بردن آن در آب خنک یا اعمال کمپرس سرد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خنک کنید.
• ناحیه را با حوله‌ای تمیز خشک کنید و یک بانداژ یا گاز استریل روی آن بگذارید.
• اگر سوختگی شروع به تاول زدن کرد، با مشورت پزشک فقط یک پماد سوختگی مخصوص کودک مناسب‌ به آن بمالید و ناحیه را با یک باند تمیز و غیرچسبنده؛ طوری که شل باشد بپوشانید.
• هرگز سعی نکنید تاول را باز کنید، تاول‌ها بخش مهمی از روند بهبود پوست هستند.
• روی سوختگی به هیچ وجه کره، روغن، لوسیون یا پودر نمالید. اینها می‌توانند ریسک عفونت را افزایش دهند.
• از یخ هم استفاده نکنید، زیرا می‌تواند آسیب به پوست را بیشتر کند.
• از پزشک کودکتان در مورد دادن استامینوفن کودک برای کاهش درد سؤال کنید. اما هرگز به او آسپیرین ندهید، زیرا می‌تواند به یک بیماری نادر اما خطرناک به نام سندرم ری منجر شود.

سوختگی درجه یک ممکن است فقط طی چند روز بهبود یابد، اما بهبود سوختگی درجه دو ممکن است چند هفته طول بکشد. اگر کودکتان در حین بهبود سوختگی علائم عفونت را نشان داد، او را پیش پزشک ببرید.

اقدامات و درمان سوختگی جدی در کودک

اگر کودکتان دچار یک سوختگی شدید شده باشد، می‌توانید راهکارهای زیر را برای این شرایط در ذهنتان داشته باشید:

• ابتدا کودک خود را از منبع سوختگی و محدوده‌ خطر دور کنید.
• اگر لباسش آتش گرفته، شعله‌های آتش را با حوله، پتو یا هر چیز دیگری که در دسترس است خاموش کنید ولی هوا را از طریق باد زدن غیرعمد به آتش نرسانید، چون اکسیژن می‌تواند آتش را شعله‌ور کند.
• اگر تنفس کودک قطع شده است، در صورت بلد بودن احیای قلبی تنفسی را انجام دهید و از کسی بخواهید با ۱۱۵ یا شماره اورژانس محلی تماس بگیرد.
• در صورت امکان، یک پد یا گاز استریل تمیز را روی ناحیه‌ سوخته قرار دهید، اما سعی نکنید سوختگی جدی را خودتان درمان کنید.
• مراقب باشید که به طور مستقیم به سوختگی‌های کودک دست نزنید یا به آنها فوت نکنید، زیرا بسیار مستعد عفونت کردن هستند.

اقدامات و درمان سوختگی شیمیایی در کودک

سوختگی ناشی از اسیدها یا سایر مواد شیمیایی قوی ممکن است بسیار شبیه آفتاب‌سوختگی باشد. در صورت بروز سوختگی شیمیایی کارهای زیر را انجام دهید:

• لباس کودک را دربیاورید و در صورت لزوم آن را قیچی کنید تا از قرار گرفتن سایر قسمت‌های بدن او در معرض ماده‌ شیمیایی جلوگیری کنید.
• اگر ماده‌ شیمیایی خشک مثل پودر است، راهی ایمن و بی‌خطر برای برداشتن آن از روی پوست کودک خود پیدا کنید.
• نواحی سوخته را حداقل ۱۵ دقیقه زیر آب شیر بگیرید و با ملایمت با صابونی بدون بو و آب بشویید.
• از هیچ لوسیون یا پمادی روی پوستش استفاده نکنید.
• ناحیه سوختگی را با یک پانسمان یا گاز خشک و استریل بپوشانید.
• اگر سوختگی شیمیایی کودک به پوست او نفوذ کرده و باعث سوختگی درجه دوم شده است، حتماً او را نزد پزشک ببرید.
• اگر قطر ناحیه‌ سوختگی از ۵ سانتی‌متر بزرگ‌تر است یا روی چشم، دست یا پای اوست، او را به اورژانس ببرید.
• اگر کودکتان چیزی از ماده‌ شیمیایی را بلعیده یا استنشاق کرده است، سریعاً برای راهنمایی با مرکز کنترل مسمومیت ۱۴۹۰ تماس بگیرید.
• اگر ماده شیمیایی به چشم او پاشیده است، اول چشم‌هایش را به مدت ۲۰ دقیقه با آبی که در یک پارچ آب ریخته‌اید بشویید و بعد او را به اورژانس ببرید.

محصولات پیشنهادی :

1- کرم سوختگی زینک اکساید فیروز ۵۰ گرمی

2- کرم آلوئه‌ورا کودک ۵۰ گرمی فیروز

بیشتر بخوانید : علت و درمان ادرار سوختگی پای نوزاد