آموزش ماساژ بدن نوزاد و فواید آن

ماساژ نوزاد به خواباندن نوزاد و احساس آرامش او و همچنین خروج بادهای جمع‌شده در شکمش کمک می‌کند. این حرکت علاوه براینکه بسیار آرامش‌بخش است، حالت درمانی نیز دارد. علت مفید بودن ماساژ این است که از میان حواس پنج‌گانه، حس لامسه بیشترین حسی است که هنگام تولد رشد پیدا می‌کند. ماساژ نوزاد علاوه بر اثرات مثبت روی رشد او، به تسکین دردهای ناشی از دندان درآوردن نوزاد نیز کمک بسیار می‌کند.

اما لازم است قبل از تصمیم به ماساژ نوزادتان، اول با پزشک کودک مشورت کنید تا دچار اشتباهی نشوید، زیرا کودکان با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که لازم است والدین از آنها باخبر باشند و رعایتشان کنند. به عنوان مثال، در برخی موارد که نوزاد یا کودک شیرخوارتان دچار بیماری‌هایی مثل ریفلاکس اسید معده به مری است، ماساژ شکم می‌تواند عواقب خطرناکی برایش داشته باشد، پس قبل از انجام ماساژ‌ لازم است سؤال‌هایتان را از پزشک بپرسید. در این مطلب می‌توانید با ماساژ اعضای بدن نوزادانی که هنوز شروع به خزیدن نکرده‌اند و رعایت نکاتی قبل و در طول ماساژ آشنا شوید.

چرا باید نوزاد را ماساژ دهیم؟

والدین و یا کسی که از نوزاد مراقبت می کند باید کمر، دست ها، پاها و شکم نوزاد را ماساژ دهد. زیرا ماساژ نوزاد یکی از بهترین راه های برقراری یک ارتباط مناسب بین والدین و نوزاد بوده و سبب ایجاد حس اعتماد در نوزاد می شود.

مهم ترین مسأله درمورد ماساژ نوزاد این است، وقتی که نوزاد شما ریلکس می شود، گریه و فریاد نمی کند، به خود نمی پیچد و احساس آرامش تمام وجودش را فرا می گیرد، می تواند از انرژی خود برای مسائل مهم تری نظیر رشد جسمی و تکامل بهتر مغزی استفاده کند.

ماساژ نوزاد را از ماه سوم پس از تولد آغاز کنید

با توجه به ظرافت اندام نوزاد، ممکن است که والدین در مورد ماساژ دادن او تردید داشته باشند و بترسند که مبادا اندام های نوزاد در اثر فشار و کشش آسیب ببیند. با توجه به ویژگی های ماساژ مخصوص نوزادان، از جمله ملایمت فشارها و کشش ها ، می توانید از حدود ماه سوم پس از تولد آن را انجام دهید.

فواید ماساژ نوزاد

با لمس کودک خود می‌توانید احساس زیبا و لطفی را تجربه کنید. ماساژ نوزاد همچنین رابطه دلبستگی بین مادر و پدر و نوزاد را عمیق‌تر خواهد کرد. وقتی کودک شما مورد محبت پدر و مادرش قرار می‌گیرد، احساس راحتی و خوشحالی می‌کند.

• از طریق ارتباط با نوزادان، پیوند بین والدین و فرزندان عمیق‌تر خواهد شد
• ماساژ نوزاد اثرات مثبتی مانند تثبیت احساسات کودک، آرامش و خواب عمیق در شب را در پی دارد
• ماساژ نوزاد استرس کودک شما را کاهش می‌دهد
• این ماساژ به فرزند دلبند شما کمک می‌کند تا شب‌ها کمتر گریه کند
• ماساژ نوزاد به رشد و تکامل کودک شما کمک می‌کند
• این ماساژ موجب تقویت گردش خون نوزاد شما می‌شود
• ماساژ نوزاد به دفع سموم بدن نوزاد کمک می‌کند
• این ماساژ موجب بهبود عملکرد سیستم گوارش نوزاد و فرایند هضم غذا می‌شود
• ماساژ کودک به تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد کمک می‌کند
• ماساژ کودک موجب کاهش نفخ شکم نوزاد می‌شود
• این ماساژ آرامش عضلات و انعطاف پذیری مفاصل را حفظ می‌کند
• این ماساژ به بهبود و افزایش توانایی یادگیری نوزاد کمک بسزایی می‌کند

ماساژ کودک نه تنها به کودک شما اطمینان و شادی می‌بخشد، بلکه باعث تقویت روابط و پیوند والدین و کودک می‌شود. همچنین، مادران و پدران می‌توانند با لمس کودک احساس راحتی و آرامش کنند و می‌توانند مانند یک نوزاد آرامش داشته باشند. زمانی را انتخاب کنید که حال کودکتان خوب باشد و او را ماساژ دهید. کودک شما عاشق ماساژ خواهد بود و ممکن است ماساژ نوزاد به یکی از کارهای روزمره شما تبدیل شود.

نکاتی قبل از شروع ماساژ

برای داشتن آمادگی، قبل از شروع ماساژ بهتر است نکات زیر را بدانید:

• یک سطح مناسب، گرم و صاف برای ماساژ در نظر بگیرید.
• یک پتو یا زیرانداز مناسب و نرم روی این سطح صاف بگذارید.
• کودک را روی این سطح بخوابانید.
• می‌توانید پوشکش را درآورید یا حتی با پوشک ماساژش بدهید.
• کمی روغن بچه کف دست خود بریزید و دست‌ها را به هم بمالید تا کمی گرم شوند.
• از فشار خیلی خیلی کم و مختصر استفاده کنید و فشار را با نیروی زیاد انجام ندهید.
• ماساژ را قبل یا بعد از غذا دادن به نوزاد انجام ندهید.

آیا برای ماساژ نوزاد نیاز به روغن ماساژ کودک دارم؟

درواقع استفاده از روغن هنگام ماساژ نوزاد یک امر ضروری نیست، اما استفاده از روغن ماساژ می تواند این تجربه را راحت تر و لذت بخش تر کند، زیرا اصطکاک بین پوست ظریف نوزاد و دستان ماساژ دهنده را کاهش می دهد. اگر دستان خود را چرب نکنید کشیده شدن پوست نوزاد در زیر انگشت شما برایش ممکن است دردناک وآزار دهنده باشد. برای این کار می توانید از روغن بدن های مخصوص نوزادان استفاده کنید. اما استفاده از روغن های طبیعی مانند روغن زیتون خالص که طبع گرم نیز دارد و روغن بادام شیرین یا روغن نارگیل که فواید پوستی فراوانی دارد، بیشتر توصیه می شود.

در انتها لازم به ذکر است که ماساژ نوزاد نباید بیشتر از حدود 15 دقیقه طول بکشد. طولانی شدن زمان ماساژ معمولاً برای آنها قابل تحمل نیست.

ماساژ اعضای بدن نوزاد به شکل جداگانه

اگر می‌خواهید فقط یکی از اعضای بدن نوزاد را به جای ماساژ کلی انتخاب کنید و انجام دهید، می‌توانید ماساژ تک‌تک اعضای بدن نوزادتان را به شکلی جداگانه و با روش زیر انجام دهید:

پاها: پاهای کودک محل خوبی برای شروع ماساژ است، زیرا نسبت به دیگر قسمت‌های بدن، حساسیت کمتری دارند. با استفاده از کمی روغن، دست‌های خود را دور یکی از ران‌های او بپیچید و تا مچ پا پایین بیایید، دست‌ها را یکی پس از دیگری پایین بکشید و فشار ملایمی به آنها وارد کنید. همین کار را برای پای دیگر تکرار کنید.

پایین‌تر از مچ پا: یک پا را در دست بگیرید و به ‌آرامی آن را چند بار در هر جهت بچرخانید. سپس روی پای کودک را از مچ تا انگشتان پا ماساژ دهید و همین کار را می‌توانید برای پای دیگر نیز تکرار کنید.

کف پا: از انگشت شست خود برای ماساژ کف هر کدام از پاها استفاده کنید و با حرکات دایره‌‌ای، کف پا را ماساژ دهید. سرتاسر کف هر دو پا را به این شکل ماساژ دهید.

انگشت‌های پا: برای اتمام ماساژ پاها، هر انگشت پای کودک را بین انگشت شست و اشاره خود بگیرید و به آرامی بکشید تا زمانی که انگشتان شما از انتهای انگشت نوزاد بلغزد. این کار را برای همه ۱۰ انگشت پا انجام دهید.

دست‌ها: یکی از بازوهای کودک خود را در دست بگیرید و به آرامی از زیر بغل او تا مچ دست‌هایش بکشید. سپس، دست او را بگیرید و به آرامی مچ دست را چند بار و در هر جهت بچرخانید. همین حرکت را برای دست دیگر تکرار کنید.

کف دست‌ها: برای ماساژ کف دست، با انگشت شست خود دایره‌های کوچکی در سراسر کف هر دست رسم کنید.

انگشت‌های دست: انگشت نوزاد را به آرامی بین انگشت شست و اشاره خود بگیرید و به سمت بیرون بکشید تا انگشتش از میان انگشتان شما بلغزد. این کار را برای تمام انگشتان دست او انجام دهید.

قفسۀ سینه و شکم: دست خود را به‌آرامی روی شکم نوزاد نگه دارید و با یک دست از قفسه‌ی سینه‌اش شروع به مالیدن به‌شکل دایره ای کنید. شکم نوزاد را نیز با نوک انگشتان در جهت عقربه‌های ساعت و به‌شکل دایره‌ای ماساژ بدهید. انگشت خود را از سمت راست شکم به سمت چپ کشیده و به سمت پایین شکم بروید. یعنی حالت حرف L انگلیسی را روی شکم نوزاد بنویسید. برای نوشتن U برعکس هم باید از قسمت پایینی پهلوی راست شروع کنید، انگشتان را از دور ناحیه ناف عبور بدهید و به سمت پایین پهلوی چپ بروید.

ران و پاهای کودک را در دست نگه دارید و به‌آرامی پاهای نوزاد را به سمت شکمش جمع کنید. ناحیه‌ی کفل نوزاد را چند بار به سمت راست بچرخانید. این کار به دفع گاز معده کمک می‌کند.

کمر و پشت: کودک را روی شکمش بخوابانید. با استفاده از نوک انگشتان خود، دایره‌های کوچکی در دو طرف ستون فقرات او، از گردن تا باسن رسم کنید. این حرکت را نیز می‌توانید چند بار تکرار کنید.

سعی کنید در طول مراحل ماساژ، به چشمان کودک خود نگاه کنید و در حین انجام ماساژ برایش آواز بخوانید یا با او صحبت کنید و به دنبال آن، به پاسخ‌ها و واکنش‌های کودکتان توجه کنید. اگر به نظر نمی‌رسد که او از ماساژ لذت ‌می‌برد، حرکات سبک‌تری را امتحان کنید یا این کار را کاملاً متوقف کنید. هنگامی که کار ماساژ تمام شد، به نوزاد پوشک بپوشانید و او را در آغوش بگیرید، او به احتمال زیاد فوراً خوابش می‌برد.

حرکات کششی بعد از ماساژ

بعد از ماساژ دست ها و پاهای نوزاد حرکات کششی را روی آنها اجرا کنید و دست های نوزاد را صاف و از مچ دست بگیرید و به بیرون بکشید و چند ثانیه به همان شکل نگه دارید.

دست ها را به شکل ضربدری روی شکم بگذارید، چند ثانیه نگه دارید و جای دست ها را تعویض نمایید. بازوها را به سمت بالا کشیده و سپس به سمت پایین با زاویه قائمه نگه دارید.

پاها را ضربدری روی شکم قرار دهید و جای پاها را پس از چند ثانیه عوض کنید.

بهترین زمان ماساژ نوزاد

1. بهتر است حدود 45 دقیقه بعد از شیردهی یا بعد از غذا فاصله بگذارید. اگر بعد از شیردهی یا بعد از غذا خوردن که معده پر است ماساژ دهید، ممکن است کودک استفراغ کند.
2. ظاهر کودکتان را بررسی کنید. اگر در حین ماساژ کودک با آرامش به شما نگاه می‌کند، ادامه دهید. اگر حالت بدی دارد و یا هنگام بلند کردن بدن نوزاد صورت خود را برمی گرداند، یا اگر بدن خود را سفت و جمع می‌کند، ماساژ را ادامه ندهید.
3. این کار را در مواقعی انجام دهید که هم خود هم کودک شما آرام هستید. زمان و دفعات ماساژ نوزاد باید به گونه‌ای باشد که احساس راحتی می‌کنید. بهتر است پس از حمام نوزاد و یا قبل از خواب کودک ماساژ را انجام دهید.

ماساژ کودک را در هر یک از شرایط زیر متوقف کنید:

• هنگامی که کودک تب دارد.
• کمتر از 24 ساعت از دریافت واکسن کودک گذشته باشد.
• زمانی که کودک در حال بد یا وضعیت جسمانی نامناسبی است.
• زمانی که پوست کودک در وضعیت نامناسبی قرار دارد به گونه‌ای که کبودی یا تورم بر روی پوست دیده می‌شود.

سخن پایانی

ماساژ نوزاد الزامی نیست و حتی اگر آن را شروع کنید، لازم نیست آن را به طور منظم هر روز انجام دهید. به‌عنوان یکی از راه‌های برقراری ارتباط با کودک خود، وقتی کودکتان حال و هوای خوبی دارد، آن را امتحان کنید. خودتان را به هیچ وجه مجبور به انجام ماساژ نوزاد نکنید چرا که لازم است هم مادر و هم فرزند در بهترین شرایط روحی و آرام‌ترین فضا این ماساژ را تجربه کنند تا تأثیرگذار باشد.