مواد غذایی حساسیت زا برای کودکان

شروع تغذیه با غذای کمکی به کودک یک نقطه عطف هیجان انگیز برای والدین است. یکی از مشکلات تغذیه در کودکان شیرخوار که با شروع خوردن مواد غذایی کمکی به وجود می‌آید آلرژی است که در مورد تمام کودکان اتفاق نمی‌افتد، در برخی کودکان می‌تواند شدیدتر و در برخی خفیف‌تر باشد. با این حال، سوالات و نگرانی های زیادی به خصوص در مورد آلرژی غذایی وجود دارد. چه غذاهایی به احتمال زیاد باعث ایجاد حساسیت در نوزادان می شوند؟ چگونه از مواد غذایی حساسیت زاد دوری کنیم؟ حساسیت غذایی کودکان و نوزادان زمانی اتفاق می‌افتد که بدن در برابر پروتئین‌های بی‌ضرر موجود در غذاها واکنش نشان دهد. این واکنش معمولا مدت کوتاهی پس از خوردن غذا رخ می‌دهد. واکنش‌های آلرژی غذایی می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد.

در این مطلب می‌توانید با علائم آلرژی غذایی در کودکان شیرخوار، غذاهای آلرژی‌زا، تشخیص و درمان آلرژی غذایی و دیگر موارد مربوط به آلرژی‌های غذایی در کودکان شیرخوار آشنا شوید.

آلرژی غذایی و علائم آن در کودک

آلرژی غذایی، واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن به یک پروتئین بی‌ضرر در یک غذای خاص است. وقتی کودکی که آلرژی دارد یک غذای آلرژی‌زا را می‌خورد، بدن او آنتی‌بادی تولید می‌کند و مواد دیگری آزاد می‌کند که باعث واکنش نشان دادن سیستم ایمنی بدن می‌شود.

اگر کودک شما به چیزی واکنش آلرژیک نشان دهد، علائم آلرژی می‌تواند طی چند دقیقه تا چند ساعت ظاهر شود. گاهی این علائم روی پوست ظاهر می‌شود و شامل کهیر، قرمزی و خارش قسمت‌هایی از پوست، اگزما یا ورم است. همچنین کودک ممکن است علائم گوارشی مثل دردهای شکمی، استفراغ یا اسهال را نشان دهد.

بیشتر کودکانی که آلرژی‌های غذایی کمی دارند واکنش‌های خفیفی نشان می‌دهند ولی اگر کودک آلرژی شدید داشته باشد معمولاً علائم آن فوراً ظاهر می‌شود. آلرژی شدید ممکن است باعث خس‌خس سینه، ورم صورت از جمله زبان و دهان و مشکل در تنفس شود. این واکنش شدید که می‌تواند موجب مرگ شود، آنافیلاکسی نامیده می‌شود. مشکل آلرژی غذایی در بیشتر کودکان تا پنج سالگی برطرف می‌شود، هرچند برخی آلرژی‌ها برای مثال به بادام‌زمینی یا غذاهای دریایی احتمال بیشتری وجود دارد که همچنان باقی بماند.

آلرژی غذایی در نوزادان و کودکان نوپا بسیار شایع است و حدود 8 تا 10 درصد کودکان در سطح جهان از آلرژی غذایی رنج می‌برند. حساسیت غذایی در نوزادان و کودکان پسر بیش از دختران رخ می‌دهد و می‌تواند علائم بسیار جدی و تهدیدکننده برای زندگی مانند مشکلات شدید تنفسی و افت شدید فشار خون را به دنبال داشته باشد.

غذاهای آلرژی‌زا برای کودک

هر غذایی می‌تواند باعث آلرژی شود اما رایج‌ترین غذاهای آلرژی‌زا برای بچه‌های کوچک عبارتند از:

1. آلرژی به شیر گاو
2. حساسیت به تخم مرغ
3. حساسیت به بادام زمینی
4. آلرژی به دانه های سویا (شیر سویا، توفو و غیره)
5. حساسیت به گندم
6. آجیل درختی (گردو، بادام هندی، بادام، پی کان یا گردوی آمریکایی، پسته و غیره)
7. ماهی (ماهی کاد یا ماهی روغنی، سالمون، ماهی تون و غیره)
8. سخت پوستان (میگو، خرچنگ، شاه میگو یا لابستر، صدف)

تشخیص آلرژی غذایی در کودک

مهمترین نکته این است برای شناسایی حساسیت غذایی قبل از اتفاق افتادن، به تدریج و هربار یکی از غذاهای جدید را به او معرفی کنید. در غیر این صورت، والدین ممکن است در تشخیص آلرژی به یک ماده غذایی خاص مشکل داشته باشند. به عنوان مثال، اگر در طول یک روز به کودک خود سه غذای جدید بدهید و در آنها واکنش آلرژیک ایجاد شود، نمی دانید کدام یک از غذاها موجب آن شده است.

• برند مواد غذایی چندان نگران کننده نیست، به شرطی که مواد غذاهایی موجود در آن سالم و مناسب برای کودک باشد.
• هر بار که غذای جدیدی به فرزندتان می دهید، باید سه تا پنج روز صبر کنید تا بتوانید یک غذای جدید دیگر به فهرست غذاهای او اضافه کنید.

سایر غذاهایی را که کودک شما در این مدت می خورده است را حذف نکنید. چون از قبل آنها را امتحان کردید ومی دانید که اینها بی خطر هستند (زیرا کودک تاکنون هیچ عکس العمل غذایی نداشته است) فقط بین معرفی غذای جدید به کودک تا غذای جدید دیگر فاصله ای بگذارید تا از واکنش های کودکتان به آن مطمئن شوید.

اگر فکر می‌کنید کودکتان ممکن است آلرژی غذایی داشته باشد با پزشک کودک خود صحبت کنید. او ممکن است آزمایشی را درخواست کند، تست‌های پوستی را تجویز کند یا تست‌های چالش غذایی را انجام دهد. در تست چالش غذایی، پزشک غذای مشکوک را در طول یک ویزیت در مطب به کودکتان می‌دهد و س‍پس منتظر واکنش آلرژیک می‌ماند. این تست دقیق‌ترین روش برای تعیین آلرژی کودک است.

عوامل خطرساز آلرژی غذایی در کودک

وقتی والدین یک کودک یا خواهر و برادرهایش هر گونه آلرژی‌ای مثل تب یونجه، آسم آلرژیک، اگزما یا یک آلرژی غذایی دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که کودکتان هم به آن ماده غذایی آلرژی داشته باشد. عوامل خطرساز ایجاد آلرژی عبارت است از:

• داشتن خواهر یا برادری با آلرژی به بادام زمینی
• اگزمای متوسط تا شدید و ادامه‌دار با وجود دنبال کردن برنامه درمانی توسط پزشک
• سابقه یک واکنش آلرژیک فوری به یک غذای جدید
• تشخیص آلرژی در کودک توسط پزشک

اگر کودکتان ریسک بالایی برای یک آلرژی غذایی دارد، قبل از شروع مواد غذایی جامد یا معرفی غذاهای جدید با یک پزشک یا متخصص آلرژی مشورت کنید، زیرا برخی کودکان ممکن است به مراقبت بیشتر و یک برنامه غذایی ویژه نیاز داشته باشند.

راهکارهای کاهش احتمال ابتلای کودک به آلرژی غذایی

بیشتر کودکان اگر علائم آمادگی را نشان دهند می‌توانند در حدود چهار تا شش ماهگی خوردن مواد غذایی جامد را شروع ‌کنند. هر کودکی با دیگری متفاوت است، بنابراین فکر خوبی است که با شروع خوردن مواد غذایی جامد، درباره اینکه چه غذاهایی به کودک بدهید و در چه زمانی، با پزشکش صحبت کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که با پوره سبزیجات، میوه‌ها، گوشت یا سرلاک غنی‌شده با آهن شروع کنید. این غذاها معمولاً باعث واکنش آلرژیک در کودکان نمی‌شود اما کارشناسان توصیه می‌کنند که برای اطمینان باز هم مراقب بروز علائم آلرژی در کودک باشید.

هنگام افزودن هر غذای جدید به برنامه غذایی کودک، بهتر است برای معرفی غذای جدید بعدی سه تا پنج روز منتظر بمانید. به احتمال بیشتر، اگر آلرژی وجود داشته باشد علائم آن طی این مدت ظاهر می‌شود. همچنین به کودکتان غذاهای ساده که از یک ماده غذایی تهیه شده باشد بدهید تا در صورت بروز آلرژی علت آن مشخص باشد.

تا قبل از یک سالگی کودک به او عسل یا شیر گاو ندهید. با این حال، محصولاتی که حاوی پروتئین شیر پردازش‌شده است مثل پنیر و ماست معمولاً مشکلی برای گنجانده شدن در برنامه غذایی کودک ندارد.

زمان تماس با پزشک برای واکنش آلرژیک کودک

بسیاری از والدین نمی‌دانند که اگر کودکشان برای اولین بار علائم یک واکنش آلرژیک را نشان داد چه باید بکنند. اگر ظرف چند دقیقه یا چند ساعت بعد از خوردن یک غذای جدید، علائم زیر را در کودک مشاهده کردید، لازم است فوراً با پزشک کودکتان تماس بگیرید. او می‌تواند به شما بگوید که اگر این علائم بدتر یا شدیدتر شد چه کاری انجام دهید:

• کهیر یا جوش
• تورم صورت، زبان یا لب
• استفراغ و یا اسهال
• خس خس سینه یا سرفه
• مشکل تنفسی و قفسه سینه
• شکم درد
• آبریزش چشم و بینی
• از دست دادن هوشیاری

مطالب مرتبط : علائم و انواع آلرژی در کودکان