بالا آوردن نوزاد با استفراغ چه تفاوتی دارد؟

متأسفانه بسیاری از بیماریهای رایج در کودکان باعث استفراغ می شود. استفراغ و بالا آوردن در اغلب نوزادان طبیعی است اما استفراغ کودک در برخی موارد می تواند نشانه ای از یک بیماری یا عارضۀ جدی باشد. اگر کودکتان هر نوع استفراغی غیر از بالا آوردن خفیف و طبیعی شیر داشت باید دلایل استفراغ کودک را پزشک متخصص کودک تعیین کند.

حتی در صورتی که کودک تب یا علائم دیگری نداشته باشد ممکن است دچار استفراغ شود. اما از طرف دیگر، بیشتر دلایل استفراغ نوزاد به صورت خود به خود برطرف می شود. در این هنگام کودک شما نیاز به حمام، تعویض لباس و نوازش دارد.

تفاوت استفراغ و بالا آوردن نوزاد

تشخیص تفاوت بین استفراغ و بالا آوردن دشوار است. زمانی که کودک شیر مادر یا شیر خشک می خورد تشخیص استفراغ و بالا آوردن دشوار می شود. اما تفاوت اصلی در نحوه خروج مواد غذایی می باشد.

بالا آوردن (یا اصطلاحاً برگرداندن شیر) معمولاً قبل یا بعد از آروغ زدن اتفاق می افتد و بیشتر در نوزادان زیر 1 سال مشاهده می شود. در بالا آوردن مایعی روشن و شیری از دهان نوزاد خارج می شود. لازم به ذکر است که بالا آوردن در کودکان امری طبیعی است. هنگامی که نوزاد شما هوا را همراه با شیر مادر یا شیر خشک می‌بلعد، هوا در مایعی که می‌خورد نیز وارد معده میشود. این هوا برای خروج بالا می آید و هنگامی که این اتفاق می‌افتد، مقداری از شیر نیز همراه آن و از طریق دهان یا بینی بالا می‌آید که به شکل استفراغی خفیف دیده می‌شود. همچنین نوزادان در مقایسه با اندازۀ بدن خود، شیر زیادی می‌نوشند و برخی از آنها واقعاً شیر خوردن را دوست دارند و از آن لذت می‌برند، بنابراین آنها گاهی لبریز می‌شوند و در نتیجه بالا می آورند. لازم است بدانید هنگام بالا آوردن کودک هیچگونه فشاری به خود نمی آورد و به صورت کاملا عادی شیر از دهان او خارج می شود.

اما استفراغ معمولا به زور از دهان خارج می شود (چه در کودکان و چه در بزرگسال). دلیل این امر این است که استفراغ هنگامی اتفاق می افتد که عضلات اطراف معده توسط “مرکز استفراغ” در مغز تحریک می شود تا تحت فشار قرار گیرد. این نیرو باعث می شود هر چیزی که در معده وجود دارد، به بیرون پرتاب شود. در مورد کودک ، استفراغ ممکن است شبیه به بالا آوردن شیر باشد ، اما در استفراغ آب معده واضح تر در مخلوط دیده می شود. همچنین ممکن است استفراغ شبیه به شیری باشد که برای مدتی تخمیر شده است و شبیه “پنیر” است.  همچنین ممکن است کودک قبل از استفراغ سرفه کند یا صداهای کمی ایجاد کند.

دلایل اصلی بالا آوردن یا استفراغ نوزاد

1. مشکل تغذیه

ممکن است کودک پس از تغذیه استفراغ کند. این بیشتر در ماه های اول زندگی دیده می شود. این اتفاق می افتد زیرا شکم کودک هنوز در حال هضم غذا است. همچنین کودک باید یاد بگیرد که شیر را خیلی سریع یا بیش از حد نخورد.

استفراغ بعد از تغذیه به طور معمول بعد از ماه اول متوقف می شود. برای جلوگیری از استفراغ، به کودک به صورت مکرر و به مقدار کم غذا بدهید. در صورتی که کودک به صورت مکرر استفراغ می کند به پزشک متخصص کودک اطلاع دهید. در بعضی موارد ، این ممکن است نشانه چیز دیگری غیر از مشکل تغذیه باشد.

2. آنفلوانزای معده

گاستروانتریت همچنین به عنوان اشکال معده یا آنفولانزای معده شناخته می شود و یکی از دلایل اصلی استفراغ در نوزادان و کودکان است. ممکن است کودک شما حدود 24 ساعت چرخه استفراغ داشته باشد.

علائم دیگر در نوزادان ممکن است به مدت 4 روز یا بیشتر ادامه یابد:

• اسهال خفیف یا آبکی
• تحریک پذیری یا گریه
• اشتهای ضعیف
• گرفتگی معده و درد معده

اشکال شکمی همچنین می تواند باعث تب شود ، اما این مشکل در نوزادان کمتر دیده می شود.

3. رفلاکس معده در نوزادان

از بعضی جهات ، نوزادان واقعاً مانند بزرگسالان هستند. دقیقاً مانند بزرگسالان در هر سنی، نوزادان نیز می توانند دچار رفلاکس اسید معده یا GERD شوند. این مشکل می تواند منجر به استفراغ کودک در هفته ها یا ماه های اول زندگی شود.

استفراغ از رفلاکس اسید زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه های بالای معده خیلی شل شوند. این مسئله باعث استفراغ کودک اندکی پس از تغذیه می شود. در بیشتر موارد ، ماهیچه های معده تقویت می شوند و استفراغ کودک به صورت خود به خود برطرف می شود. در همین حال می توانید با روش های زیر به کاهش سرعت استفراغ کمک کنید:

• اجتناب از تغذیه بیش از حد
• تغذیه نوزاد به مقدار کمتر و به تعداد دفعات بیشتر
• به کودک کمک کنید آروغ بزند
• تا 30 دقیقه بعد از تغذیه، به کودک اجازه ندهید دراز بکشد

همچنین می توانید شیر یا شیر خشک را با شیر خشک بیشتر یا کمی غلات غلیظ کنید. حتما قبل از انجام این کار با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. ممکن است این روش برای همه نوزادان مناسب نباشد.

4. سرماخوردگی و آنفولانزا

نوزادان به خاطر سیستم ایمنی ضعیفی که دارند راحت تر دچار سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند. کودک تنها در سال اول زندگی تا هفت بار دچار سرماخوردگی می شود. سرماخوردگی و آنفولانزا می تواند علائم مختلفی را در نوزادان ایجاد کند. همراه با آبریزش بینی ، کودک ممکن است بدون تب استفراغ کند.

مخاط بیش از حد در بینی (احتقان) می تواند منجر به ورود مخاط بینی به گلو شود. این مسئله می تواند باعث سرفه شدید شود که گاهی اوقات باعث استفراغ در نوزادان و کودکان می شود. مانند بزرگسالان ، سرماخوردگی و آنفولانزا در نوزادان ویروسی هستند و بعد از گذشت حدود یک هفته از بین می روند. در برخی موارد ، احتقان سینوسی ممکن است به عفونت تبدیل شود. کودک شما برای درمان هرگونه عفونت باکتریایی – نه ویروسی – به آنتی بیوتیک نیاز دارد.

5. عفونت گوش

عفونت گوش یکی دیگر از بیماریهای شایع در نوزادان و کودکان است. دلیل این امر این است که لوله های گوش افقی است نه عمودی (لوله های گوش در بزرگسالان عمودی است). اگر كودك شما به عفونت گوش مبتلا باشد ، ممكن است بدون داشتن تب، علائمی همچون تهوع و استفراغ داشته باشد. زیرا عفونت گوش می تواند باعث سرگیجه و از بین رفتن تعادل شود. علائم دیگر عفونت گوش در نوزادان شامل موارد زیر است:

• درد در یک یا هر دو گوش
• کشیدن یا خاراندن گوش یا نزدیکی گوش
• مشکل شنوایی
• اسهال

بیشتر عفونت های گوش در نوزادان و کودکان بدون درمان از بین می روند. با این وجود ، در صورتی که کودک شما به آنتی بیوتیک ها برای پاک کردن عفونت نیاز داشته باشد ، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در موارد نادر ، یک عفونت جدی گوش می تواند به گوشهای لطیف کودک آسیب برساند.

6. گرمای بیش از حد

قبل از اینکه لباس گرم تن کودک کنید دمای محیط یا خانه را بررسی کنید. درست است که رحم گرم و دنج است، اما نوزاد به سرعت در هوای گرم یا در خانه یا ماشین بسیار گرم، گرم می شود. این به این دلیل است که بدنهای ریز آنها قادر به عرق کردن نیستند. بنابراین گرمای بیش از حد باعث استفراغ و کم آبی بدن نوزاد می شود. گرمای بیش از حد می تواند منجر به خستگی یا در موارد بسیار جدی تر گرمازدگی شود. علائم زیر به دلیل گرمای بیش از حد است:

• پوست رنگ پریده و لکه دار
• تحریک پذیری و گریه
• خواب آلودگی

فوراً لباس های نوزاد را در بیاورید و او را از آفتاب و گرما دور نگه دارید. سعی کنید به نوزاد شیر بدهید (یا اگر 6 ماهه یا بیشتر است، به کودک آب بدهید). اگر کودک به نظر طبیعی نیست به اورژانس مراجعه کنید.

7. عدم تحمل شیر

نوعی نادر از بیماری عدم تحمل شیر را «گالاکتوزمی» می نامند. این اتفاق زمانی می افتد که نوزادان بدون آنزیم خاصی که برای تجزیه قندهای شیر لازم است به دنیا می آیند. برخی از نوزادان مبتلا به این بیماری حتی نسبت به شیر مادر حساس هستند.

این مسئله بعد از نوشیدن شیر یا هر نوع لبنیات، باعث تهوع و استفراغ می شود. گالاکتوزمی همچنین می تواند باعث بروز بثورات پوستی یا خارش پوست در نوزادان و بزرگسال شود. اگر کودک شما شیر خشک می خورد، مواد تشکیل دهنده از جمله پروتئین های شیر را بررسی کنید.

در بیشتر نوزادان در هنگام تولد این بیماری نادر و سایر بیماری ها بررسی می شوند. این کار معمولاً با آزمایش خون پاشنه پا یا آزمایش ادرار انجام می شود. در موارد نادری که کودک شما این مشکل را دارد ، خیلی زود متوجه بیماری خواهید شد. برای جلوگیری از استفراغ و سایر علائم ، از دادن شیر به کودک خودداری کنید.

8. تنگی پیلور

تنگی پیلور بیماری نادری است که در هنگام مسدود شدن یا باریک شدن دهانه بین معده و روده اتفاق می افتد. این بیماری می تواند منجر به استفراغ شدید پس از تغذیه شود. اگر کودک شما تنگی پیلور دارد ، ممکن است همیشه گرسنه باشد. علائم دیگر عبارتند از:

• کمبود آب بدن
• کاهش وزن
• انقباضات موج مانند معده
• یبوست
• حرکات کمتر روده
• کمتر مرطوب شدن پوشک

این بیماری نادر با جراحی قابل درمان است. اگر کودک شما هر یک از علائم تنگی پیلوریک را دارد ، سریعاً به پزشک خود بگویید.

رعایت نکات زیر به کاهش بالا آوردن کودک کمک می کند

• به نوزاد در فضایی آرام شیر بدهید : سروصدا و دیگر دلایل حواس‌پرتی‌ را به حداقل برسانید. با آرامش و در یک محیط شاد به کودک خود شیر دهید. هنگام شیر خوردن کودک حواس او را با ایجاد صدای ناگهانی، قطع بی موقع شیر، نور زیاد و … پرت نکنید.
• به وضعیت شیردهی توجه کنید : هنگامی که به نوزاد شیر می‌دهید، پشت او را در یک وضعیف نسبتاً عمودی نگه دارید. در حالت درازکش به کودک خود شیر ندهید.
• سوراخ سرشیشه را بررسی کنید : اگر نوزاد در حال خوردن شیر از شیشه شیر است، دقت کنید که سوراخ پستانک سرشیشه خیلی کوچک یا بزرگ نباشد.
• نوزاد را آروغ بدهید : بعد از هر وعده تغذیه، کودک خود را آروغ بدهید. اگر کودک در حین تغذیه خود به ‌خود مکث می‌کند، می‌توانید از این فرصت برای آروغ گرفتن از نوزاد قبل از ادامۀ تغذیه استفاده کنید.
• بعد از تغذیه، نوزاد را سریع نخوابانید : کودک را به مدت 20 تا 30 دقیقه پس از پایان شیرخوردن، به حالت نشسته نگه دارید.
• از فشار به شکم نوزاد خودداری کنید : از بازی کردن با کودک و فشار بر شکم او بلافاصله بعد از شیر خوردن، خودداری کنید. مطمئن شوید که لباس و پوشک کودکتان بیش از حد تنگ نیست.
• به کودک خود قبل از گرسنگی شدید و قبل از عصبانیت او، شیر دهید.